ภูมิปัญญาท้องถิ่นตาลโตนดของชุมชนตำบลห้วยกรด อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท (Local wisdom in plamyra palm of Huai Krot sub-district community, Sankhaburi district in Chainat province)

Abstract

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบทภูมิปัญญาท้องถิ่นตาลโตนดและรวบรวมประมวลองค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นตาลโตนดห้วยกรด ใช้วิธีวิจัยแบบมีส่วนร่วม ผู้ให้ข้อมูลหลักเป็นประชาชนในชุมชนตำบลห้วยกรด อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท หมู่ที่ 1 - 9 จำนวน 9,022 คน 2,710 ครัวเรือน เฉพาะหมู่บ้านที่มีการประกอบอาชีพตาล จำนวน 6 หมู่บ้าน ได้แก่ หมู่ที่ 1, 4, 5, 6, 7 และ 9 ที่ได้จากการเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง รวมจำนวน 40 คน ครอบคลุม 3 กลุ่ม คือ กลุ่มผู้รู้ซึ่งเป็นปราชญ์ชาวบ้าน ผู้นำทางธรรมชาติ ผู้นำทางการ และผู้ปฏิบัติงานราชการส่วนท้องถิ่น กลุ่มผู้ปฏิบัติงานจริงซึ่งเป็นผู้ทำอาชีพตาลและเคยทำอาชีพตาล และกลุ่มผู้เกี่ยวข้องซึ่งเป็นผู้ค้าขายและผู้บริโภคผลผลิตตาล เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม แบบสัมภาษณ์เจาะลึก และการจัดการความรู้โมเดลปลาทู การวิเคราะห์ข้อมูลใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) บริบทภูมิปัญญาท้องถิ่นตาลโตนดของชุมชนตำบลห้วยกรด อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท มีความเป็นพลวัต สามารถจำแนกได้ 3 ระยะ ระยะแรก เป็นช่วงการทำตาลคู่กับการทำนา ระยะที่สอง เป็นช่วงวิกฤตตาลห้วยกรด นับแต่ปี พ.ศ. 2523 - 2549 และระยะที่สาม เป็นช่วงรณรงค์การทำตาล ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2550 - 2564 2) องค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นตาลโตนดของชุมชนตำบลห้วยกรด ประกอบด้วย ภูมิปัญญาการเพาะปลูก การขึ้นตาล การเก็บน้ำหวานจากช่อดอกตาล การทำอุปกรณ์และการดูแลอุปกรณ์ทำตาล การแปรรูปน้ำหวานจากดอกตาลและผลิตภัณฑ์จากต้นตาล การค้าขาย การบริโภคและภูมิปัญญาด้านระบบสังคม ผลการวิจัยเป็นประโยชน์ด้านวิชาการ ได้องค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นตาลโตนด และด้านนโยบายโดยใช้องค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นตาลโตนดเป็นข้อมูลและเครื่องมือสำหรับองค์กรท้องถิ่นในการวางแผน แก้ปัญหา พัฒนาเศรษฐกิจชุมชนทำให้ชุมชนเข้มแข็งและพึ่งตนเองได้อย่างยั่งยืน

The objectives of this research article were to study the context of local wisdom in palmyra palm and to collect the body of knowledge of Huai Krot’s local wisdom in palmyra palm. The study was participatory research. The key informants were people in Huai Krot sub-district community, Sankhaburi district in Chainat province, villages no. 1 - 9, 9,022 people, 2,710 households, only villages with sugar palm occupation six villages, namely villages no. 1, 4, 5, 6, 7 and 9 were selected from a specific sample of 40 key informants covering 3 groups as follows: knowledge groups who are village sages, natural leaders, community leaders, and local government workers; groups of real practitioners who used to be palm sugar makers and those who still make palm sugar for a living; and related groups who are traders and consumers of palm sugar products from this area. The instruments were non-participant observation, in-depth interviews and knowledge management of the TUNA model using the method of discussion and exchange of knowledge. The data were analyzed by using content analysis. The results of the research were as follows: 1) the context of local wisdom in palmyra palm of Huai Krot sub-District community in Sankhaburi district, Chainat province was dynamic and could be classified into 3 phases. The first phase was the sugar palm trees cultivation period, the second phase was the Huai Khrot’s sugar crisis from 1980 - 2006 and the third phase was the sugar palm tree cultivation campaign from 2007 - 2021; 2) the body of knowledge on local wisdom in palmyra palm of Huai Krot sub-district community consists of the knowledge of cultivation, climbing sugar palm trees, collecting nectar from palm flowers, making and taking care of equipment for palm sugar making, processing nectar from palm flowers and products from palm trees, trading, consumption and the palm sugar local wisdom in social systems. The results of the research can be used for academic purposes through knowledge of palm sugar local wisdom; and for policy making through using local knowledge and wisdom of palmyra palm as information and tools for local organizations in planning, solving problems, and developing community economics, making communities strong and self-reliant in a sustainable way.