การพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนประเภทของที่ระลึกด้วยศิลปะทวารวดี (The development of community souvenir products by using Dvaravati Art)

Abstract

จังหวัดสุพรรณบุรีและจังหวัดนครปฐม เป็น 2 จังหวัดที่เป็นที่ตั้งของกลุ่มศิลปะสมัยทวารวดี และยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญและเป็นที่นิยม จึงมีการจัดจำหน่ายของที่ระลึกตามแหล่งท่องเที่ยวต่าง ๆ แต่จากการสำรวจ ผู้วิจัยพบว่า สินค้าของที่ระลึกยังขาดเอกลักษณ์ที่น่าสนใจและการสอดแทรกข้อมูลศิลปะประวัติศาสตร์สมัยทวารวดีลงไป ด้วยเหตุนี้ งานวิจัยฉบับนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อออกแบบผลิตภัณฑ์ต้นแบบของที่ระลึก ที่สามารถเชื่อมโยงเรื่องราวหรือข้อมูลทางประวัติศาสตร์สมัยทวารวดี พร้อมทั้งเป็นสินค้าที่เกิดจากกลุ่มวิสาหกิจชุมชน สามารถสร้างมูลค่าและคุณค่าให้กับชุมชน โดยดำเนินการ 4 ขั้นตอน ดังนี้ 1) ขั้นตอนการสรุปข้อมูลเชิงประวัติศาสตร์ และเอกลักษณ์ศิลปะสมัยทวารวดี 2) ศึกษาข้อมูลธุรกิจชุมชนประเภทของที่ระลึก 3) คัดเลือกกลุ่มวิสาหกิจชุมชนที่เหมาะสม และ 4) พัฒนาสินค้าของที่ระลึกตามแนวคิดของการออกแบบผลิตภัณฑ์ต้นแบบ ผลงานที่ได้คือ ชุดนาฬิกาทวารวดีจากกลุ่มทอผ้ากี่กระตุกบ้านยางลาว และผลงานชุดพวงกุญแจทวารวดีจากวิสาหกิจชุมชนหัตถกรรมพื้นบ้านจังหวัดนครปฐม ซึ่งผลการวิจัยสรุปได้ว่าของที่ระลึกทั้ง 2 กลุ่ม มีความน่าสนใจ และมีแนวโน้มในการสร้างรายได้ให้แก่ชุมชน เพราะผลงานมีความร่วมสมัย รูปทรงโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์สื่อถึงทวารวดีและสามารถนำเสนอข้อมูลทางประวัติศาสตร์ได้ดี  วัสดุมีความเหมาะสม และใช้งานง่าย สามารถสร้างมูลค่าให้กับชุมชนได้ จุดแข็งของสินค้าคือ มีความแตกต่าง แปลกใหม่ สร้างสรรค์และใช้วัตถุดิบที่มาจากชุมชนอย่างแท้จริง

Both Suphanburi and Nakhon Pathom are major cities in which the Dvaravati art is located, and are also popular tourist attractions with sales of various souvenirs. However, according to the survey, the researcher found that local souvenirs still lacked uniqueness and insertion of the historical  information about the Dvaravati art. In this regard, the objective of this research was to design prototypes of products that could reflect the Dvaravati art and were also produced by the community enterprise groups in order to create values for the community. The implementation of the conceptual framework was divided into four steps as follows: 1) summarise historical information and identity of the Dvaravati art; 2) study information about community business in relation to souvenirs; 3) select the appropriate community enterprise groups; and 4) develop souvenirs according to the concept of the product designs. The chosen products were the Dvaravati clock sets from the Ban Yang Lao weaving community enterprise, and the Dvaravati keychain sets from the local handicraft community enterprise in Nakhon Pathom. The research results showed that both two groups of souvenirs were interesting and likely to generate income to the communities because their works were contemporary, stylistic, and unique, and could also exhibit the Dvaravati historical information. The materials used were appropriate, easy to use, and could create values for the communities. The product's strengths included its distinction, originality, creativity, and genuine local resources.