การพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนประเภทของที่ระลึกด้วยศิลปะทวารวดี (The development of community’s souvenirs with Dvaravati Art)

Abstract

ความสำคัญของจังหวัดสุพรรณบุรี และจังหวัดนครปฐม ทั้ง 2 จังหวัด เป็นกลุ่มศิลปะสมัยทวารวดี และเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่เป็นที่นิยมดังนั้นสิ่งที่ตามมาคือการจำหน่ายของที่ระลึกตามแหล่งท่องเที่ยวซึ่งจากการสำรวจผู้วิจัยพบว่าสินค้าของที่ระลึกยังขาดเอกลักษณ์ที่น่าสนใจและการสอดแทรกข้อมูลศิลปะประวัติศาสตร์สมัยทวารวดี ด้วยเหตุนี้ผู้วิจัยจึงมีวัตถุประสงค์เพื่อออกแบบผลิตภัณฑ์ต้นแบบของที่ระลึกที่สามารถเชื่อมถึงเรื่องราวหรือข้อมูลทางประวัติศาสตร์ทวารวดีพร้อมทั้งเป็นสินค้าที่เกิดจากกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ที่สามารถสร้างมูลค่าและคุณค่าให้กับกลุ่มสินค้าวิสาหกิจชุมชน โดยดำเนินการ 4 ขั้นตอน ดังนี้ 1) ขั้นสรุปข้อมูลเชิงประวัติศาสตร์ และเอกลักษณ์ศิลปะสมัยทวารวดี 2) ขั้นตอนการศึกษาข้อมูลธุรกิจชุมชนประเภทของที่ระลึก 3) คัดเลือกกลุ่มวิสาหกิจชุมชนที่เหมาะสม 4) พัฒนาสินค้าของที่ระลึกตามแนวคิดของการออกแบบผลิตภัณฑ์ต้นแบบ ผลงานที่ได้คือ ชุดนาฬิกาทวารวดี จากกลุ่มทอผ้ากี่กระตุกบ้านยางลาว และผลงานชุดพวงกุญแจทวารวดี  จากวิสาหกิจชุมชนหัตถกรรมพื้นบ้านจังหวัดนครปฐม ซึ่งผลการประเมินสามารถสรุปได้ว่าของที่ระลึกทั้ง 2 กลุ่ม มีความน่าสนใจ และมีแนวโน้มในการสร้างรายได้ให้แก่ชุมชน เพราะผลงานมีความร่วมสมัย รูปทรงโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์สื่อถึงทวารวดีและสามารถนำเสนอข้อมูลทางประวัติศาสตร์ได้ดี  วัสดุมีความเหมาะสม และใช้งานง่าย สามารถสร้างมูลค่าให้กับชุมชนได้ จุดแข็งของสินค้าคือมีความแตกต่าง แปลกใหม่ สร้างสรรค์และวัตถุดิบมาจากชุมชนอย่างแท้จริง

Both Suphanburi and Nakhon Pathom are major cities in which the Dvaravati art is located, and are also popular tourist attractions with sales of various souvenirs. However, according to the survey, the researcher found that local souvenirs still lacked uniqueness and insertion of the historical  information about the Dvaravati art. In this regard, the objective of this research was to design prototypes of products that could reflect the Dvaravati art and were also produced by the community enterprise groups in order to create values for the community. The implementation of the conceptual framework was divided into four steps as follows: 1) summarise historical information and identity of the Dvaravati art; 2) study information about community business in relation to souvenirs; 3) select the appropriate community enterprise groups; and 4) develop souvenirs according to the concept of the product designs. The chosen products were the Dvaravati clock sets from the Ban Yang Lao weaving community enterprise, and the Dvaravati keychain sets from the local handicraft community enterprise in Nakhon Pathom. The research results showed that both two groups of souvenirs were interesting and likely to generate income to the communities because their works were contemporary, stylistic, and unique, and could also exhibit the Dvaravati historical information. The materials used were appropriate, easy to use, and could create values for the communities. The product's strengths included its distinction, originality, creativity, and genuine local resources.