ภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาใหม่: ความท้าทายและความซับซ้อนทางบริบทของความเป็นผู้นำในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน (Leadership of novice principals: Challenges and contextual complexities of leadership in basic education schools)

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สภาพภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาใหม่ 2) กระบวนการแก้ไขปัญหาการบริหารสถานศึกษาของผู้บริหารสถานศึกษาใหม่ และ 3) ข้อเสนอแนะในการพัฒนาความเป็นผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาใหม่ท่ามกลางความท้าทายและความซับซ้อนทางบริบทของสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษาใหม่ จำนวน 9 คน ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 7 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแนวคำถามการสนทนากลุ่มและวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า 1) ผู้บริหารสถานศึกษาใหม่มีความรู้และทักษะจากศาสตร์ทางการบริหารและสามารถนำความรู้มาบูรณาการสู่การปฏิบัติจริงได้ ส่วนใหญ่ผ่านการดำรงตำแหน่งบริหารมาแล้ว ในขณะที่บางส่วนรู้สึกท้อแท้ โดดเดี่ยว มีความกดดัน รวมทั้งพยายามบริหารงานเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้ปกครองและชุมชนทุกคนได้รับการพัฒนาอย่างเป็นทางการจากต้นสังกัด แต่ยังขาดการนิเทศ ติดตามผลการพัฒนา และการปรับตัวของผู้บริหารต้องใช้การบริหารเวลาที่มีประสิทธิภาพ 2) กระบวนการแก้ไขปัญหาการบริหารสถานศึกษา เริ่มจากการวิเคราะห์สภาพปัญหาร่วมกันกับครูและชุมชน วางแผนการแก้ไขปัญหาและกำหนดกลยุทธ์การทำงานร่วมกัน ลงมือแก้ไขปัญหาตามลำดับความสำคัญ และมีการทบทวน ตรวจสอบผลการแก้ไขปัญหานั้น ๆ และ 3) ข้อเสนอแนะในการพัฒนาความเป็นผู้นำ พบว่า ควรพัฒนาระบบและกลไกการเลื่อนไหลการเข้าสู่ตำแหน่งจากครูเป็นตำแหน่งผู้บริหารสถานศึกษาอย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ การจัดให้มีโปรแกรมปฐมนิเทศอย่างเป็นทางการ การพัฒนาวิชาชีพ การสนับสนุนและการให้คำปรึกษา การจัดตั้งสถาบันความเป็นผู้นำอย่างเป็นทางการ และการจัดให้มีระบบการนิเทศ ติดตามผลการพัฒนาผู้บริหารสถานศึกษาใหม่อย่างเป็นระบบ จริงจัง และต่อเนื่อง ซึ่งผลจากการวิจัยจะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อการบริหารสถานศึกษารวมทั้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถนำข้อเสนอแนะไปใช้ในการพัฒนาความเป็นผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาใหม่ท่ามกลางความท้าทายและความซับซ้อนทางบริบทของสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน

The objectives of this research were to study 1) the leadership condition of novice principals, 2) the problem-solving processes in school administration employed by novice principals, and 3) recommendations for developing the leadership of novice principals amid the challenges and contextual complexities of basic education schools. Key informants included nine novice principals and seven experts. The research tools used were two focus group discussion forms, and data were analyzed through content analysis. The research findings were as follows: 1) Novice principals possess knowledge and skills in management sciences and can integrate this knowledge into practical application. Most have previously held administrative positions, though some feel discouraged, isolated, and pressured. They strive to meet the needs of parents and the community. All have received official development from their respective organizations but lack supervision, follow-up on their development, and effective time management, which is necessary for their adjustment. 2) The process of solving administration problems begins with analyzing the problem situation together with teachers and the community, planning and strategizing collaboratively, addressing problems based on priority, and reviewing and assessing the outcomes of these solutions. 3) Recommendations for developing leadership suggest that there should be a systematic and efficient mechanism for the transition from teacher to school administrator positions, official induction programs, professional development, support, and mentoring. Establishing formal leadership institutes and implementing a structured, serious, and continuous system for supervising and following up on the development of novice principals is also recommended. The research findings will benefit school administration, and relevant agencies can use the recommendations to develop the leadership of novice principals amid the challenges and contextual complexities of basic education schools.