ความทรงจำร่วมอันกระจัดกระจาย : ศาลเก้าห้องกับการช่วงชิงอัตลักษณ์ชาติพันธุ์และพื้นที่วัฒนธรรมของชาวไทในเวียดนาม (Fragmented collective memory: The nine-section shrine and the contestation of ethnic identity and cultural space among the Tai in Vietnam)
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
บทความนี้ศึกษาปรากฏการณ์การฟื้นฟูศาลเก้าห้องและพิธีบูชายัญควายเซ่นฟ้าของชาวไทเมืองในอำเภอญือซวน จังหวัดแท็ญหวา ประเทศเวียดนาม โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์นัยสำคัญของศาลเก้าห้องและพิธีบูชายัญควายเซ่นฟ้าในฐานะสัญลักษณ์แห่งความทรงจำร่วมที่มีต่อการสร้างอัตลักษณ์ชาติพันธุ์และพื้นที่วัฒนธรรม ตลอดจนความพยายามในการสร้างความหมายของการเป็นเครือข่ายพันธมิตรเก้าเมืองที่เป็นเงื่อนไขให้เกิดการช่วงชิงพื้นที่วัฒนธรรมของชาวไทเมืองขึ้นมาใหม่ ด้วยการศึกษาใช้วิธีวิจัยเชิงชาติพันธุ์วรรณนา ผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกตการณ์ และการวิเคราะห์เอกสาร ผลการศึกษาพบว่า การฟื้นฟูศาลเก้าห้องดังกล่าวเป็นกระบวนการที่ซับซ้อน สะท้อนให้เห็นถึงการต่อรองระหว่างนโยบายวัฒนธรรมของรัฐและความพยายามในการธำรงอัตลักษณ์ของชุมชนท้องถิ่น แม้จะเผชิญกับความท้าทายจากความทรงจำร่วมที่กระจัดกระจายของชาวไทและการครอบงำทางวัฒนธรรมของรัฐ ชาวไทเมืองสามารถรวบรวมความทรงจำเหล่านี้เพื่อสร้างฟื้นฟูศาลเก้าห้องและพิธีบูชายัญควายเซ่นฟ้าร่วมกันได้ หรืออีกนัยหนึ่งคือการฟื้นฟูพื้นที่ทางวัฒนธรรมในเชิงสัญลักษณ์ นอกจากนี้ยังพบว่าการรักษาความทรงจำร่วมของการเป็นเครือข่ายพันธมิตรเมืองเป็นยุทธศาสตร์สำคัญในการธำรงรักษาอัตลักษณ์และพื้นที่ทางวัฒนธรรมเช่นกัน การศึกษานี้เสนอแนะให้รัฐพิจารณาการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่นในการกำหนดนโยบายวัฒนธรรม และส่งเสริมการศึกษาประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ เพื่อสร้างความเข้าใจและการยอมรับในความหลากหลายทางวัฒนธรรม ผลการวิจัยนี้สามารถนำไปใช้ในการพัฒนานโยบายและแนวทางการจัดการวัฒนธรรมที่เหมาะสมและยั่งยืนสำหรับชุมชนชาติพันธุ์ในบริบทของรัฐชาติสมัยใหม่
This study explores the revival of the nine-section shrine and the buffalo sacrificial ceremony to honor the heavens among the Tai Muong people in Nhu Xuan district, Thanh Hoa province, Vietnam. It aims to analyze the symbolic significance of the shrine and the ceremony as expressions of fragmented collective memory that contribute to the construction of ethnic identity and cultural space. Additionally, the study examines how this revival functions as a strategic effort to reestablish the memory of an alliance network among nine cities—an effort that underpins the contestation and reconstruction of cultural spaces by the Tai Muong. The research employs ethnographic research methods, including in-depth interviews, participant observation, and document analysis. The findings reveal that the revival of the nine-section shrine is a complex and negotiated process, reflecting the dynamic interplay between state cultural policies and local efforts to preserve ethnic identity. Despite challenges posed by fragmented collective memories and state-led cultural dominance, the Tai Muong have successfully consolidated dispersed memories to collectively reconstruct the shrine and the sacrificial ceremony, thereby symbolically reclaiming cultural space. The findings further highlight the strategic role of preserving the shared memory of the historical city alliance in sustaining ethnic identity and cultural space. This study recommends that the state recognize and support local community participation in ing cultural policymaking and promote the study of the histories and cultures of various ethnic groups to foster intercultural understanding and respect for cultural diversity. Ultimately, the research contributes valuable insights toward developing appropriate and sustainable cultural policy frameworks for ethnic communities within the context of the modern nation-state.
Downloads
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
An, V. V. (2017). Nguoi Thai o mien tay Nghe An. The Gioi Publishers. [in Vietnamese]
An, V. V. (2018). Den chín gian xa Thanh Quan, Huyen Nhu Xuan (tinh Thanh Hoa): Lich su, hien trang va bao ton. Van Hoa Dan Gian, 3(177), 38–42. [in Vietnamese]
Anderson, B. (1983). Imagined communities: Reflections on the origin and spread of nationalism. Verso.
Assmann, J. (2011a). Communicative and cultural memory. In P. Meusburger, M. Heffernan, & E. Wunder (Eds.), Cultural memories: The geographical point of view (pp. 15–27). Springer.
Assmann, J. (2011b). Cultural memory and early civilization: Writing, remembrance, and political imagination. Cambridge University Press.
Bhabha, H. K. (1994). The location of culture. Routledge.
Choowonglert, A. (2016). Cultural politics of teaching and studying: White Tai language in the northwest upland of Vietnam (การเมืองเชิงวัฒนธรรมของการเรียนการสอนภาษาไทขาวในภาคตะวันตกเฉียงเหนือของเวียดนาม). Journal of Language and Culture, 35(1), 5–28.
Choowonglert, A. (2021). The politics of city spirit worship of the Tai in Vietnam (การเมืองของการเซ่น (ผี) เมืองไทในเวียดนาม). Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre (Public Organization).
Choowonglert, A. (2024). Ritual narratives and symbolization in the Xia city spirit worship and the place of Tai people in Vietnam (Research report) (เรื่องเล่าเชิงพิธีกรรมกับการสร้างสัญลักษณ์ในพิธีเซ่นเมืองเซียและถิ่นที่ของคนไทในเวียดนาม) (รายงานการวิจัย). National Research Council of Thailand.
Choowonglert, A., & Mukdawijitra, Y. (2024). The politics of promoting the Tai ethnic minority language in north-central Vietnam (การเมืองของการส่งเสริมภาษาชนกลุ่มน้อยชาติพันธุ์ไทในภาคกลางตอนเหนือของเวียดนาม). Journal of Anthropology, Sirindhorn Anthropology Centre, 7(2), 53–96.
Connerton, P. (1989). How societies remember. Cambridge University Press.
Ganjanapan, A. (Ed.). (2015). Thought and utterance: Cultural research in Northern Thailand (กำกึ๊ดกำปาก : งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ). Blooming Creation.
Halbwachs, M. (1992). On collective memory (L. A. Coser, Ed. & Trans.). The University of Chicago Press.
Harvey, D. (1996). Justice, nature and the geography of difference. Blackwell Publishers.
Hobsbawm, E. (2012). Introduction: Inventing traditions. In E. Hobsbawm & T. Ranger (Eds.), The invention of tradition (pp. 1–14). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781107295636
Mukdawijitra, Y. (2007). Ethnicity and multilingualism: The case of ethnic Tai in the Vietnamese state. [Unpublished doctoral dissertation]. University of Wisconsin-Madison.
Mukdawijitra, Y., & Choowonglert, A. (2023). A process to preserve Tai manuscripts in Vietnam through digitalization (First year): Presistence and preservation of orthography, cultural aspects of language, and linguistic practices (Research report) (กระบวนการเก็บรักษาเอกสารไทในเวียดนามด้วยระบบดิจิทัล (ปีที่ 1) : การคงอยู่ การเก็บรักษา อักขรวิธี มิติทางวัฒนธรรมในระบบภาษา และปฏิบัติการทางภาษา) (รายงานการวิจัย). Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre (Public Organization).
Nora, P. (1989). Between memory and history: Les lieux de mémoire. Representations, 26, 7–24.
Rothberg, M. (2009). Multidirectional memory: Remembering the holocaust in the age of decolonization. Stanford University Press.
Saikia, Y. (2004). Fragmented memories: Struggling to be Tai-Ahom in India. Duke University Press.
Smith, A. D. (1986). The ethnic origins of nations. Blackwell Publishing.
So Van hoa, The thao va Du lich Thanh Hoa. (2014). Ly lich di tich lich su – van hoa den chín gian. Official document (Photocopy). [in Vietnamese]
Tam, H. B. (2018). Nguoi Tay Do va tin nguong tho troi. Van Hoa Dan Gian, 3(177), 8–22. [in Vietnamese]
Thông tin Dân số. (2024, April 10). Dan so dan toc Thai o Viet Nam. https://danso.info/dan-so-dan-toc-thai/ [in Vietnamese]
Tien, N. M., & Hai, M. H. (2018). Su dinh dang ban sac cong dong Tay Do và moi quan he voi thiet che den tho troi. Van Hoa Dan Gian, 3(177), 23–32. [in Vietnamese]
Wertsch, J. V. (2002). Voices of collective remembering. Cambridge University Press.