พระคเณศ อมตะเทพอินเดียสู่สังคมไทยในมิติภาษาและวัฒนธรรม

Abstract

พระคเณศ เป็นเทพเจ้าที่รู้จักมากที่สุดองค์หนึ่งในสังคมไทยปัจจุบัน โดยทั่วไปเชื่อกันว่าเป็นเทพเจ้าแห่งความสำเร็จที่สามารถขจัดปัญหาอุปสรรค และเป็นเทพแห่งความฉลาด และสติปัญญา พระคเณศเป็นโอรสของพระศิวะกับพระนางปารวตี มีตัวอย่างตำนานที่กล่าวถึงกำเนิดพระคเณศหลายตำนาน  ส่วนในมิติภาษา มีการศึกษาในด้านความหมายของ 108 พระนาม ที่ผู้ศรัทธาเคารพนับถือใช้สวดภาวนาบูชาอ้อนวอน โดยแบ่งออกได้เป็น 4 กลุ่มความหมาย คือ กลุ่มพระนามที่เนื่องด้วยสถานภาพทางสายตระกูลของพระองค์ กลุ่มพระนามที่เนื่องด้วยลักษณะพระวรกายขององค์ กลุ่มพระนามที่เนื่องด้วยคุณลักษณะของพระองค์ และสิ่งที่พระคเณศทรงโปรด เพื่อดลบันดาลหรือตอบสนองความต้องการของผู้เคารพนับถือให้ครอบคลุมทุกมิติของความจำเป็นและความต้องการของชีวิตตามแนวคิดของอับราฮัม มาสโลว์ เงื่อนไขสำคัญที่จะทำให้พระคเณศให้พรและดลบันดาลให้ประสบความสำเร็จดังกล่าว คือ ผู้เคารพนับถือศรัทธาต้องต้องปฏิบัติดีปฏิบัติชอบตามหลักศีลธรรม ใครปฏิบัติได้อย่างมีประสิทธิภาพ เชื่อว่าท่านจะประทานพรให้เร็วขึ้น พระคเณศในสังคมไทยได้รับการยกสถานะและเผยแพร่ความรู้แบบภารตวิทยาให้เฟื่องฟูขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 6 และใช้เป็นตราสัญลักษณ์หน่วยงานราชการและสถาบันการศึกษาหลายแห่งสืบมา จนกระทั่งระบอบทุนนิยมเสรีประชาธิปไตยได้เข้ามาสู่สังคมไทย จึงมีกลุ่มคนที่ต้องการใช้คุณค่าพระคเณศสร้างมูลค่าที่เป็นเงินทองตามระบอบทุนนิยม โดยการผลิตพระคเณศเพื่อจำหน่ายในรูปแบบและราคาที่หลากหลายและได้รับความนิยมจากผู้ศรัทธาเป็นอย่างมาก นอกจากนี้ ยังเชื่อมโยงความคิด ความรู้ ความเชื่อ และค่านิยมกับสังคมและวัฒนธรรมอินเดียกับประเทศอินเดีย พระคเณศ อมตะเทพอินเดีย ที่เข้าสู่สังคมไทยมานานนับพันปีแล้ว ยังเป็นพลวัตรขับเคลื่อนสังคมไทยสร้างคุณค่าเพื่อเข้าถึงความเป็นวัฒนธรรมสมัยนิยมได้อย่างมีประสิทธิภาพจนกระทั่งปัจจุบัน