จิตรกรรมภาพพระโพธิสัตว์ในสมัยพระอนาคตพุทธเจ้า 10 พระองค์ บนแผงไม้คอสอง ศาลาการเปรียญหลังเก่า วัดในกลาง จังหวัดเพชรบุรี Bodhisattva in Future 10 Buddha on Panel Painting from the old Sermon Hall Wat Nai-Klang, Phetchaburi Province

Abstract

บทคัดย่อ

จิตรกรรมแผงไม้คอสองศาลาการเปรียญหลังเก่า วัดในกลาง อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี เป็นงานจิตรกรรมที่สืบทอดเทคนิคจากจิตรกรรมในสมัยรัชกาลที่ 3 อีกทั้งเรื่องราวที่นำมาเขียนมีความน่าสนใจเป็นอย่างยิ่งเนื่องจากเขียนภาพพระโพธิสัตว์ในสมัยพระอนาคตพุทธเจ้า 10 พระองค์ ที่มีความสอดคล้องกับเนื้อหาจากคัมภีร์ ทสโพธิสตฺตุทฺเทส ซึ่งเป็นเรื่องในพุทธศาสนาที่ไม่ค่อยพบเห็นในปัจจุบัน และภาพพระโพธิสัตว์ในสมัยพระอดีตพุทธเจ้า 24 พระองค์ ที่สอดคล้องกับเรื่องในคัมภีร์พุทธวงศ์ ที่รวบรวมอยู่ในพระไตรปิฎก หมวดพระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย โดยมีอักษรกำกับเรื่องราวโดยย่อ จิตรกรรมแห่งนี้มีการแสดงออกแตกต่างไปจากที่พบโดยทั่วไป กล่าวคือ จิตรกรรมเน้นถึงการสื่อความหมายให้ทราบถึงการบำเพ็ญบุญบารมีและความเพียรของพระโพธิสัตว์ในแต่ละชาติ โดยได้สะท้อนออกมาในจิตรกรรมที่ใช้พระโพธิสัตว์เป็นตัวเดินเรื่อง แสดงให้เห็นว่าช่างเขียนได้เปลี่ยนทัศนคติไปจากคติปรัมปราดั้งเดิมที่เป็นเพียงภาพสัญลักษณ์ซึ่งแสดงด้วยภาพพระพุทธเจ้านั่งเรียงราย มาเป็นการเขียนภาพตามความคิดความเข้าใจที่มุ่งเน้นหาเหตุผลที่สามารถอธิบายได้และอิงกับความเป็นจริงมากขึ้น ทั้งนี้ยังเป็นการเพิ่มความเข้าใจและช่วยให้เกิดความศรัทธาแก่ผู้พบเห็นประหนึ่งเหมือนได้อ่านคัมภีร์ด้วยตนเอง นอกจากนี้เรื่องราวของพระอนาคตพุทธเจ้าทำให้มีผู้ศรัทธานำมาเป็นแนวทางในการปฏิบัติเพื่อให้เข้าสู่โพธิญาณและกลายเป็นแนวทางปฏิบัติเพื่อแสดงความจงรักภักดีและพัฒนากลายเป็นลัทธิไปในที่สุด ดังปรากฏหลักฐานเกี่ยวกับการนับถือพระอนาคตพุทธเจ้าที่อาจได้รับแรงบันดาลใจจากเนื้อหาในคัมภีร์ทสโพธิสัตตุเทสในเรื่องการปฏิบัติตนเพื่อเป็นพุทธบูชาและปรารถนาที่จะเป็นอนาคตพุทธเจ้าในสมัยรัตนโกสินทร์ต้น ซึ่งได้แก่ เรื่องของนายเรืองและนายนกเผาตัวเพื่อถวายเป็นพุทธบูชา

คำสำคัญ : 1. วัดในกลาง, จังหวัดเพชรบุรี. 2. จิตรกรรมภาพพระโพธิสัตว์. 3. พระอนาคตพุทธเจ้า.

Abstract

The Panel Painting from the old sermon hall Wat Nai - Klang, BanLaem District, Phetchaburi Province is an interesting panel painting, since it illustrates the past of 24 Buddhas and Bodhisattva, and Bodhisattva to be future of 10 Buddhas, that can rarely be found nowadays and does not appear to depict the period it was drawn. It was found from the study that there are 34 parts of the Panel Painting; each part can be divided into 2 sets. The first set includes 24 painting which illustrate Budhisattva former life that corresponds to the story appearing in buddhavasa scripture collected in The Tripitaka, Chapter Suttanta

– Pitaka, Dukkha Nikaya. The second set includes the painting of Bodhisattva that is the future of 10 Buddha that corresponds to the content from Tosabhodhi Sattatateta scriptures. The expression of the scene and events is narrated according to the stories appearing in the scripture. This painting is assumed to be created in the era of King Rama 4th ; it has been used on techniques of painting from paintings from the era of King Rama 3rd that corresponds to the form of architecture of the old sermon hall.

Keywords: 1. Wat Nai–Klang, Phetchaburi Province, Thailand. 2. Panel Painting of Bodhisattva