การศึกษาภูมิปัญญาและการอนุรักษ์ ฟื้นฟูวิถีชีวิตชาวสวนส้มโอลุ่มแม่น้ำนครชัยศรี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภูมิปัญญา สภาพการอนุรักษ์ และการดำรงอยู่ของภูมิปัญญาเกษตรกรสวนส้มโอลุ่มแม่น้ำนครชัยศรี เพื่อศึกษาแนวทางการจัดการตนเองโดยใช้ภูมิปัญญาและแนวทางการอนุรักษ์ ฟื้นฟู เพื่อการดำรงอยู่ของภูมิปัญญาของเกษตรกรสวนส้มโอลุ่มแม่น้ำนครชัยศรี โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) และการวิจัยปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วม (Participatory Action Research) พื้นที่ในการศึกษาครั้งนี้ ได้แก่ พื้นที่ตำบลบางเตย และตำบลทรงคนอง อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ระดับปัจเจก ประกอบด้วย เกษตรกร ผู้อาวุโส ลูกหลานของชาวสวนส้มโอ ประชาชน ระดับกลุ่มองค์กร ประกอบด้วย ตัวแทนนายอำเภอ เกษตรอำเภอ สมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบล กลุ่มกำนันผู้ใหญ่บ้าน ครู กลุ่มเครือญาติ และกลุ่มเกษตรกร ระดับเครือข่ายทางวิชาการ ประกอบด้วย ผู้ว่าราชการจังหวัด เกษตรจังหวัด ผู้ค้าส้มโอ เครือข่ายทางวิชาการ จำนวน 60 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ การสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์เชิงลึก การวิเคราะห์สถานการณ์ การถอดบทเรียนแบบชุมชนนักปฏิบัติ และการสังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วม วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) ภูมิปัญญาของเกษตรกรชาวสวนส้มโอลุ่มแม่น้ำนครชัยศรี ด้านคุณค่า ทัศนคติ และความเชื่อ ส้มโอคือความอุดมสมบูรณ์ ความมีสุขภาพดี ด้านวิถีการทำกิน เป็นการเรียนรู้ภูมิประเทศเพื่อทำสวนส้มโอให้สอดคล้องกับอากาศและสภาพดิน และส้มโอคือการอยู่ร่วมกันและระบบนิเวศวิทยาที่ต้องพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันของชาวสวน 2) สภาพของการอนุรักษ์ และการดำรงอยู่ของ
ภูมิปัญญาเกษตรกรสวนส้มโอลุ่มแม่น้ำนครชัยศรี ได้แก่ ทุนทางสังคม ทุนทางวัฒนธรรม และทุนทางปัญญาที่สืบทอดแบบรุ่นต่อรุ่น ด้านคุณค่าความสำคัญของวิถีเกษตรกร ได้แก่ ระบบนิเวศวิทยา และสำนึกความเป็นชาวสวนส้มโอ ด้านการดำรงอยู่ ให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์ สืบทอดภูมิปัญญาให้สามารถดำรงอยู่ได้ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลง 3) แนวทางการจัดการตนเองโดยใช้ภูมิปัญญาของเกษตรกรสวนส้มโอลุ่มแม่น้ำนครชัยศรี ได้แก่ การเรียนรู้ผ่านการปฏิบัติแบบเรียนรู้ไปปรับใช้ไป การรับรู้ข้อมูลข่าวสาร เพื่อให้สามารถปรับตัวและพัฒนาทั้งต่อชุมชนและกลไกภายนอก 4) แนวทางการอนุรักษ์ ฟื้นฟู เพื่อการดำรงอยู่ของภูมิปัญญาของเกษตรกรสวนส้มโอลุ่มแม่น้ำนครชัยศรี ได้แก่ การฟื้นฟู ตามแนวทางที่บรรพบุรุษได้สั่งสมไว้ การประยุกต์ เป็นการผสมผสานความรู้เก่าและใหม่เพื่อสอดคล้องกับบริบทของพื้นที่ การสร้างใหม่ การคิดค้นรูปแบบใหม่ๆ เพื่อให้สวนส้มโอสามารถดำรงอยู่ได้ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลง
Article Details
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร สักทอง : วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลับราชภัฏกำแพงเพชร
ข้อคิดเห็นใดๆ ที่ปรากฎในวารสารเป็นวรรณกรรมของผู้เขียนโดยเฉพาะ ซึ่งมหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชรและบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย
เอกสารอ้างอิง
_______. (2012). 2011 Thailand’s Flood Damage Assessment for Recovery: A Case Study of Protected Geographically Indicated Pomelo Varieties, Complete Research. Bangkok : The Thailand Research Fund (TRF).
Boonpitak, S., et al. (2016). Culture Traditional and Local Knowledge of Farmer’s Plant Local Rice in Muang and Sai Ngam Districts, Kamphaeng Phet Province. The Golden Teak : Humanity and Social Science Journal (GTHJ.), 22(Special Issue), 95.
Bourdieu, P. (1997). The Forms of Capital in Halsey, A.H., H. Lauder, P. Brown and A.S. Wells (eds). Education: Culture, Economy, Society. Oxford : Oxford University Press.
Charoenrath, O. (2000). The formation and Adaptation of Sufficientcy-Economy in the Changing Thai Context. Doctoral dissertation, Development Education, Srinakharinwirot University.
Davenport, T.H. & Prusak, L. (1998). Working knowledge: How organizations manage what they know. Boston : Harvard Business School Press.
Department of Agriculture. (2001). Seminar Report on Strategies for Exporting Pomelo. Bangkok : The Agricultural Co-operative Federation of Thailand., LTD.
Doungthong, T. (1999). Pomelo Planting. Bangkok : The Agricultural Co-operative Federation of Thailand., LTD.
Fetterman, D.M. (2001). Foundations of Empowerment Evaluation. Thousand Oaks, CA. : Sage Publications, Inc.
Gorteratada, R. (2007). The history of pomelo Nakhon Chaisi. and the foundation of the community's past horticultural development. Journal of Social Sciences and Humanities, 33(2), 184-185.
______. (2008). The Economic Changes in Nakhon Chaisi, A.D.1896-1926. Master of Arts, The Graduate School, Kasetsart University.
Grossi, Diana Lynn. (2001, May). The Role of Superintendents in Engaging the Public in Defining the Goals of Education. Dissertation Abstracts International, 61(11) 4241-A.
Gurung, OM Prasad. (1997). Customary System of Natural Resource Management Amoong Tarami Magar of Westem Nepal. New York : Cornell University.
Janpanit, Surasin. (1996). Indigenous Knowledge in Natural Resource Management : The Case of Two Villages in Thailand. Doctoral dissertation, The University of Wisconsin-Madison.
Kovach, Sally Anne. (1987). An Artisan’s Tale (Original Study) Tang Dynasty China Pottery. New York : Columbia University Teacher College.
Mme Yuwanuch Tinnaluck. (2005). Knowledge Creation and Sustainable Development : A Collaborative Process between Thai Local Wisdom and Modern Sciences. Doctoral dissertation, Universite De Poitiers.
Nartvaranant, P., et al. (2009). Pre-harvest Fruit Drop and Seasonal Variation of Plant Nutrient in ‘Thongdee’ and ‘Khao Nam Pleung’ Pummelo on Nakhon Chaisri-Mae Klong River Basin Rigons, Complete Research. Bangkok : The Thailand Research Fund (TRF).
_______. (2010). Development of knowledge connection in pummelo production to the agriculturist in Nakhon Prathom province, Complete Research. Bangkok : The Thailand Research Fund (TRF).
Pornsiripongse, S., et al. (2005). Nakon Chaisri River Plain Communities : An Investigation into their ways of life. Bangkok : Akepimthai., LTD.
Ratanarojsa, P. (2002). Community Capital: Underlying Conditions for the Survival of Local Community within Capitalism. Doctoral dissertation, Development Education, Srinakharinwirot University.
Samphran District Agricultural Extension Office. (2010-2012). District Agricultural Development Plan Year 2010-2012, Bangtoei sub-district, Samphran district.
Nakhon Pathom : Samphran District Agricultural Extension Office.
_______. (2015-2017). District Agricultural Development Plan Year 2015-2017 Bangtoei sub-district, Samphran district. Nakhon Pathom : Samphran District Agricultural Extension Office.
Samphran District Agricultural Extension Office. (2015-2017). District Agricultural Development Plan Year 2015-2017 Bangtoei sub-district, Samphran district.
Nakhon Pathom : Samphran District Agricultural Extension Office.
Sheila L. Croucher. (2004). Globalization and Belonging : The Politics of Identity in a Changing World. Rowman & Littlefield, p.10.
Stowe Dong. (2006). The Wisdom of the Hands. Encounter, 19(4), 11.
Subhimaros, T. (2007). Development of Northern-Khmer child rearing cultural transmission process based on the local wisdom empowerment theory. Doctoral dissertation, Philosophy Program in Early Childhood Education, Faculty of Education, Chulalongkorn University.
The Thailand Research Fund (TRF). (2011, November). TRF Forum. Policy-Research Platform, 2(4), 3.
Tobin, T. (2003). Ten principles for knowledge management success. Stamford, CT : Gartner.
Wongboonmak, S. (2015, May-August). The Knowledge Management on the Local Wisdom about Marble Handicraft Phrankratai, Prankratai District in Khamphaeng Phet Province. The Golden Teak : Humanity and Social Science Journal (GTHJ.), 21(2), 83.
