การอนุรักษ์และฟื้นฟูความหลากหลายของแหล่งอาหาร และพันธุ์พืชสมุนไพรของชุมชนกะเหรี่ยงในเขตอุทยานแห่งชาติคลองลาน จังหวัดกำแพงเพชร

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแผน  ทดลองใช้ และประเมินแผนการอนุรักษ์และฟื้นฟูความหลากหลายของแหล่งอาหารและพันธุ์พืชสมุนไพรชุมชนกะเหรี่ยงในเขตอุทยานแห่งชาติคลองลานจังหวัดกำแพงเพชร ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ผู้นำชุมชนกะเหรี่ยง ปราชญ์ด้านสมุนไพร หมอยา ผู้สูงอายุ สตรี เยาวชนและชาวกะเหรี่ยง พระภิกษุสงฆ์  เจ้าหน้าที่องค์การบริหารส่วนตำบลและเจ้าหน้าที่อุทยานแห่งชาติคลองลาน จำนวน 50 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แผนปฎิบัติการอนุรักษ์และฟื้นฟูแหล่งอาหารและพันธุ์พืชสมุนไพร  แบบบันทึกข้อมูลตัวอย่างพันธุ์พืช กล้องถ่ายภาพ เครื่องจับสัญญาณพิกัดดาวเทียม GPS แบบประเมินอัตราการงอกและการเติบโตของพันธุ์พืช การวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ การวิเคราะห์เนื้อหา ค่าความถี่ และร้อยละ ผลการศึกษาพบว่า 1) ผลการเก็บรวบรวมตัวอย่างพันธุ์พืชอาหารและสมุนไพรในเขตอุทยานแห่งชาติคลองลานจังหวัดกำแพงเพชร สามารถเก็บตัวอย่างพันธุ์พืชอาหารและสมุนไพรได้เพียง จำนวน 13 ชนิด จำนวนทั้งสิ้น  530 ตัวอย่าง ประกอบด้วย  พันธุ์พืชอาหาร จำนวน 8 ชนิด ประกอบด้วย (1) ผักหวานป่า (2) ผักหนาม (3) ดีปลากั้ง (4) มะไฟป่า (5) ลิ้นจี่ป่า (6) มะม่วงป่า (7) มะม่วงหอม (8) มะม่วงป่า จำนวน 467 ตัวอย่าง ส่วนพันธุ์พืชสมุนไพรที่สามารถเก็บรวบรวมตัวอย่าง มีจำนวน 5 ชนิด ประกอบด้วย (1) ข้าวเย็นเหนือ (2) ข้าวเย็นใต้ (3) ปลาไหลเผือก (4) กำลังเสือโคร่ง (5) สบู่เลือด จำนวน 63 ตัวอย่าง ส่วนพันธุ์พืชอาหารที่ไม่สามารถเก็บตัวอย่างได้ มี4 ชนิด ได้แก่ (1) ผักขี้นาก (2) เต่าร้าง (3) ตะไคร้ต้น และ (4) พญาเท้าเอว เนื่องจากช่วงเวลาที่เก็บตัวอย่างไม่ตรงกับช่วงเวลาในการออกเมล็ด หรือช่วงที่มีเหง้า หรือไหล 2) ส่วนผลการทดลองปลูกและประเมินอัตราการรอดของพันธุ์พืชอาหาร พบว่า พืชที่มีอัตราการรอดสูงสุดร้อยละ 100.0 จำนวน 4 ชนิด ได้แก่ ผักหนาม ผักหวานป่า ผักกูด ดีปลากั้ง รองลงมาได้แก่ ลิ้นจี่ป่า มะม่วงหอม มะไฟป่า ส่วนพันธุ์พืชสมุนไพรที่มีอัตราการรอดสูงสุดร้อยละ 100.0 มีจำนวน 3 ชนิด ได้แก่ ข้าวเย็นเหนือ ข้าวเย็นใต้ และปลาไหลเผือก