วิพากษ์ความเป็นสมัยใหม่ของน้ำและข้อเสนอว่าด้วยความหลากหลายของภววิทยาของน้ำ ผ่านแนวคิดอุทกสังคม (hydrosocial) : บททบทวนวรรณกรรม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ช่วงหลายปีที่ผ่านมา มีการตั้งคำถามกับการให้ความหมายของน้ำและแม่น้ำของวิธีคิดแบบสมัยใหม่นิยม ที่นำเสนอน้ำว่าเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่เชื่อมโยงอย่างแนบแน่นกับการพัฒนาแบบทันสมัย โดยจัดวางน้ำในลักษณะสสารหรือของเหลวที่อยู่ในโลกของธรรมชาติและแยกน้ำออกจากโลกของสังคม ส่งผลให้น้ำและแม่น้ำถูกจัดการอย่างเข้มข้นในฐานะทรัพยากรธรรมชาติด้วยกลไกของรัฐสมัยใหม่และโครงการพัฒนา เช่น โครงสร้างพื้นฐานอย่างเขื่อนและระบบชลประทานขนาดใหญ่ บนฐานความรู้ทางอุทกวิทยาแบบวิทยาศาสตร์ ซึ่งภายหลังมีนักวิชาการในกลุ่มอุทกสังคมเริ่มตั้งคำถามกับวิธีคิดนี้ว่าไม่สามารถอธิบายความเป็นน้ำได้อย่างถูกต้องทีเดียว ด้วยการวิพากษ์ความเป็นน้ำที่ถูกลดทอนเป็นเพียงสสารและการไหล ที่ตั้งอยู่บนวิธีคิดแบบทวินิยมว่าไม่สะท้อนความซับซ้อนและความหลากหลายของความเป็นน้ำตามบริบทของพื้นที่และเวลาที่ต่างกันไป โดยแนวคิดนี้จึงเสนอว่าควรทำความเข้าใจความเป็นน้ำในฐานะที่ฝังตัวและมีปฏิสัมพันธ์ต่อกันกับสังคมอย่างแนบแน่น น้ำคือผลผลิตของโครงสร้างสังคมและการเมือง ซึ่งแนวคิดดังกล่าวนี้ทำให้ก้าวพ้นวิธีคิดแบบทวินิยมของภววิทยาแบบสมัยใหม่ที่แยกน้ำออกจากสังคม และชี้ให้เห็นว่าภววิทยาสมัยใหม่เป็นเพียงภววิทยาหนึ่งที่ดำรงอยู่กับภววิทยาแบบอื่น เพื่อเข้าใจความหมายและความเป็นน้ำที่ไม่ใช่เพียงการเป็นสสารที่อธิบายผ่านความรู้ทางวิทยาศาสตร์เท่านั้น แต่ยังช่วยต่อเติมวิธีคิดเรื่องพหุทัศน์ของน้ำและนำเสนอความเป็นน้ำและแม่น้ำที่มีปฏิสัมพันธ์และยึดโยงคร่อมข้ามกับโลกของสังคม จึงเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยต่อเติมความเข้าใจเรื่องน้ำทั้งในทางนโยบายและปฏิบัติได้ชัดเจนขึ้น
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร สักทอง : วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลับราชภัฏกำแพงเพชร
ข้อคิดเห็นใดๆ ที่ปรากฎในวารสารเป็นวรรณกรรมของผู้เขียนโดยเฉพาะ ซึ่งมหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชรและบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย
เอกสารอ้างอิง
Blaser, M. (2013) Ontological conflicts and the stories of people in spite of Europe : towards a conversation on political ontology. Current Anthropology, 54(5), 547-568.
Boelens, R., Hoogesteger, J., Swyngedouw, E., Vos, J. & Wester, P. (2016). Hydrosocial territories: A political ecology perspective. Water International, 41, 1-14.
Chuengsatiansup, K. (2016). Science and Non-Science: Anthropology at the Ontological Turn. Bangkok : Paragraph Publishing. [In Thai]
Department of Water Resources. (2022). Water Cycle. [Online]. Available : http://division.dwr.go.th/bwrcr/ index.php/2016-07-11-07-21-48/16-water-cycle. [22 May 2022]. [In Thai]
Descola, P. (2013). Beyond nature and culture. Chicago : University of Chicago Press.
Duangwises, N. (2022). Social Science and the Ontological Turn. Journal of Social Science & Humanity, 48(1), 1-16. [In Thai]
Flaminio, S. (2021). Modern and nonmodern waters: Sociotechnical controversies, successful anti-dam movements and water ontologies. Water alternatives, 14(1), 204-227.
Götz, J. & Middleton, C. (2020). Ontological politics of hydrosocial territories in the Salween River Basin. Political Geography, 78.
Kitirianglarp, K. (2020). Perspective. Bangkok : Illuminations Editions. [In Thai]
Li, T. (2007). The Will to Improve: Governmentality, Development, and the Practice of Politics. Durham : Duke University Press.
Linton, J. (2014). Modern water and its discontent: a history of hydrosocial renewal. Wires Water, 2014(1), 111-120.
Linton, J. & Budds, J. (2014). The hydrosocial cycle: Defining and Mobilizing a Relationaldialectical Approach to Water. Geoforum, 57, 170-180.
Manorom, K. (2022). Mekong Ontology. Bangkok : Sayam Publishing. [In Thai]
Mol, A. (1999). Ontological Politics. A Word and Some Questions. The Sociological Review, 47, 74–89.
Sangkamanee, J. (2009). When an anthropologist meets hydrologists: a reflection on epistemology and sociology of knowledge on Mekong waters. Journal of Liberal Arts, 430-462.
Sangkhamanee, J. (2021). Methodology in STS. In Y. Mukdawijitra & Chutchon A (Eds), Post Human Anthopology. Bangkok : SAC. [In Thai]
Schmidt, J.J. & Shrubsole, D. (2013). Modern water ethics: Implications for shared governance. Environmental Values, 22(3), 359-379.
Sin-ampol, P. (2023). Water Geography Knowledge in Thailand from the 2010s -Present : A Survey through a Socio-hydrology Framework. Journal of Liberal Arts, Thammasat University, 23(1), 658-685. [In Thai]
Strang, V. (2004). The Meaning of Water. Oxford/New York : Berg.
Swyngedouw, E. (1999). Modernity and hybridity: Nature, Regeneracionismo, and the production of the Spanish waterscape, 1890-1930. Annals of the Association of American Geographers, 89(3), 443-465.
Swyngedouw, E. (2015). Liquid power: contested hydro-modernities in 20th century Spain. Cambridge, MA : MIT Press.
Wilson, N.J. & Inkster, J. (2018). Respecting water: Indigenous water governance, ontologies, and the politics of kinship on the ground. Environment and Planning E: Natureand Space, 0(0), 1-23.
Yates, J.S., Harris, L.M. & Wilson, N.J. (2017). Multiple ontologies of water: Politics, conflict and implications for governance. Environment and Planning D: Society and Space, 35, 797–815.
