การพัฒนาแผนกลยุทธ์จัดการศึกษาตลอดชีวิตโดยการมีส่วนร่วมกับประชารัฐระดับตำบลของสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

             การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพและปัญหาการจัดการศึกษาตลอดชีวิตโดยการมี      ส่วนร่วมกับประชารัฐระดับตำบล ของสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดเชียงใหม่ 2) เพื่อสร้างและพัฒนาแผนกลยุทธ์จัดการศึกษาตลอดชีวิตโดยการมีส่วนร่วมกับประชารัฐระดับตำบล ของสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดเชียงใหม่ โดยใช้วิธีวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Method) ระหว่างการวิจัยเชิงปริมาณและการวิจัยเชิงคุณภาพ การดำเนินงานวิจัยนี้จะเสนอเป็น 3 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การศึกษาสภาพและปัญหาการจัดการศึกษาตลอดชีวิตระดับตำบล ดำเนินการวิจัยด้วยการใช้แบบสอบถามกับผู้บริหารสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัด ผู้บริหารศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอ และหัวหน้า กศน.ตำบลในจังหวัดเชียงใหม่ เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถามแบบมาตราส่วนประเมินค่าที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการหาค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่ามัชฌิมเลขคณิต และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 2) การสร้างและพัฒนาแผนกลยุทธ์จัดการศึกษาตลอดชีวิตโดยการมีส่วนร่วมกับประชารัฐระดับตำบล ดำเนินการวิจัยโดยการศึกษาตำรา วรรณกรรม งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และการวิเคราะห์ประเด็นจากการศึกษาสภาพและปัญหาการจัดการศึกษาตลอดชีวิตใน กศน.ตำบลพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ แล้วจัดการประชุมเชิงปฏิบัติการกับกลุ่มตัวอย่างผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง จำนวน 97 คน ใช้เทคนิค SWOT Analysis ดำเนินการยกร่างแผนกลยุทธ์จัดการศึกษาตลอดชีวิตโดยการมีส่วนร่วมกับประชารัฐระดับตำบล ตามองค์ประกอบสำคัญที่ได้จากการศึกษา 3) ประเมินตรวจสอบ และยืนยันองค์ประกอบแผนกลยุทธ์จัดการศึกษาตลอดชีวิตฯ ดำเนินการวิจัยด้วยเทคนิคเดลฟาย (Delphi Technique) จำนวน 2 รอบ โดยผู้ทรงคุณวุฒิ 17 ท่าน เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถามแบบมาตราส่วนประเมินค่าที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการหาค่ามัธยฐาน ค่าฐานนิยม และค่าพิสัยระหว่างควอไทล์

             ผลการวิจัย พบว่า การพัฒนาแผนกลยุทธ์จัดการศึกษาตลอดชีวิตโดยการมีส่วนร่วมกับประชารัฐระดับตำบล ของสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดเชียงใหม่ เป็นดังนี้ 1) สภาพและปัญหาการจัดการศึกษาตลอดชีวิตระดับตำบล ด้านสภาพโครงสร้างพื้นฐานและปัจจัย       ความพร้อมดำเนินงาน มี 4 องค์ประกอบ ได้แก่ อาคารสถานที่ มีความพร้อมระดับปานกลาง โดยมีข้อจำกัดเกี่ยวกับสถานที่จัดการเรียนการสอนและความมั่นคงแข็งแรงของอาคาร  ทรัพยากรและงบประมาณมี   ความพร้อมระดับปานกลาง มีข้อจำกัดเกี่ยวกับการอุดหนุนค่าสาธารณูปโภค และการได้รับสนับสนุนยานพาหนะใช้งาน  บุคลากรมีความพร้อมระดับน้อย โดยมีข้อจำกัดเกี่ยวกับบุคลากรช่วยปฏิบัติงานประจำ การมีอาสาสมัคร กศน. และมีอัตราพนักงานราชการเพียง 1 อัตรา ปฏิบัติหน้าที่หัวหน้า กศน. ในแต่ละตำบล     การบริหารจัดการมีความพร้อมระดับปานกลาง มีข้อจำกัดเรื่องการแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบให้ผู้ร่วมงานที่เกี่ยวข้องและการมีบันทึกมอบหมายหน้าที่งาน  สำหรับปัญหาการดำเนินงานโดยการมีส่วนร่วมกับ  ประชารัฐ มี 4 ด้าน ได้แก่ ด้านแผนงานวิชาการ ด้านแผนงานบุคลากร ด้านแผนงานภาคีเครือข่าย และด้านแผนงานเทคโนโลยี  มีปัญหาอุปสรรคในการดำเนินงานระดับปานกลาง ส่งผลต่อประสิทธิภาพการจัดการศึกษาตลอดชีวิตใน กศน.ตำบล  2) แนวทางการสร้างและพัฒนาแผนกลยุทธ์จัดการศึกษาตลอดชีวิตโดยการมีส่วนร่วมกับประชารัฐระดับตำบล จากการศึกษาเอกสาร/งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง สามารถกำหนดองค์ประกอบ ของแผนกลยุทธ์ฯ ได้ 10 องค์ประกอบ ได้แก่ วัตถุประสงค์การพัฒนานวัตกรรม ความสำคัญของนวัตกรรม อัตลักษณ์ของ กศน.ตำบล เอกลักษณ์ของ กศน.ตำบล ผลการวิเคราะห์สภาพแวดล้อม วิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าประสงค์ ยุทธศาสตร์ และกลยุทธ์/แผนงาน ผู้วิจัยได้นำองค์ประกอบดังกล่าวไปใช้ในการประชุมเชิงปฏิบัติการยกร่างแผนกลยุทธ์ แล้วประเมินตรวจสอบ และยืนยัน รับรององค์ประกอบแผน กลยุทธ์ด้วยเทคนิคเดลฟาย โดยผู้ทรงคุณวุฒิ 17 ท่าน รวม 2 รอบ ซึ่งผู้ทรงคุณวุฒิทั้ง 17 ท่าน ให้ความเห็นชอบยืนยัน รับรององค์ประกอบแผนกลยุทธ์ คิดเป็นร้อยละ 76.5 ขึ้นไปทุกองค์ประกอบ   3) กำหนดแนวทางการนำแผนกลยุทธ์จัดการศึกษาตลอดชีวิตฯไปใช้ ดังนี้ แผนกลยุทธ์มีแผนงาน 4 ด้าน รวม 8 โครงการ กำหนดให้แผนงานด้านวิชาการดำเนินการพร้อมกันทั้ง 16 ตำบล แผนงานด้านภาคีเครือข่ายและแผนงานด้านบุคลากร ดำเนินการเป็นกลุ่มตำบล และแผนงานด้านเทคโนโลยีดำเนินการตามความพร้อมของ กศน.ตำบล