Über „über“, „über-“ und „über und über“: Eine Betrachtung aus der Perspektive des Thailändischen ว่าด้วยเรื่อง über, über- และ über und über พินิจจากมุมมองของภาษาไทย

บทคัดย่อ

Abstract

Das Morphem {über} tritt im Deutschen in verschiedenen morphosyntaktischen Funktionen auf: als Präposition, eine unflektierbare Wortart, ist über ein freies Morphem. Bei der Wortbildung des Verbs gilt über- als eine der häufig verwendeten Verbpartikel, mit der sowohl trennbare als auch untrennbare Verbkomposita gebildet werden können (z.B. übersetzen). Darüber hinaus kommt über in anderen Konstruktionen vor, wie z.B. in Form syntaktischer Reduplikationen, z.B. Tore über Tore, über und über. Das Thailändische weist als eine isolierende Sprache sicherlich keine einzige multifunktionale Form auf, wie es im Deutschen der Fall ist. Der Versuch, die Semantik von {über} zu beschreiben, findet sich bereits in früheren Untersuchungen. Solche Bedeutungen wie z.B. ‚oberhalb‘, höher‘, oder‚ mehr als‘ werden häufig besprochen. Jedoch liegt noch keine einzige Studie vor, die {über} im Vergleich zu einer typologisch ganz unterschiedlichen Sprache wie Thailändisch kontrastiv analysiert. Im Rahmen der vorliegenden Studie soll den folgenden Fragen nachgegangen werden: 1) Welche Formen von {über}  treten auf? 2) Welche Formen kommen als thailändische Entsprechungen von {über} 

vor? 3) Welches sind aus der Perspektive des Thailändischen Kernbedeutungen von {über}? Im vorliegenden Beitrag werden anhand eines bidirektionalen thai-deutschen Korpus über in allen Vorkommenskontexten und deren thailändischen Entsprechungen analysiert und ein Versuch unternommen, das Morphem {über} im Deutschen aus der Perspektive des Thailändischen zu beschreiben und dessen mögliche Kernbedeutungen festzustellen. Das Korpus besteht aus deutschen Kurzgeschichten und deren thailändischen Übersetzung sowie thailändischen Kurzgeschichten und deren deutschen Übersetzung.

Keywords:    über;  Form;  Bedeutung;  thailändische Entsprechungen

บทคัดย่อ

หน่วยคำ über ภาษาเยอรมันนั้นปรากฏในหลากหลายรูปแบบและหน้าที่ เมื่อเป็นคำบุพบท über เป็นหน่วยคำอิสระ แต่ในกระบวนการสร้างคำนั้นพบว่า über- ใช้เป็นหน่วยคำเติมหน้าคำกริยา ซึ่งมีทั้งกรณีที่เป็นกริยาแยกได้และแยกไม่ได้  (ตัวอย่างเช่นคำกริยา übersetzen) นอกจากนี้ ยังปรากฏในโครงสร้างรูปแบบอื่น ๆ อาทิ โครงสร้างที่มีการซ้ำคำ เช่น  Tore über Tore, über und über ในภาษาไทยไม่พบว่ามีหน่วยคำรูปใดที่สามารถมีหน้าที่หลากหลายแบบเดียวกับกรณี                ของหน่วยคำนี้ในภาษาเยอรมัน จากการทบทวนวรรณกรรมพบว่ามีผู้ศึกษาความหมายของ über ไว้มากมาย ความหมายต่าง ๆ ที่พบบ่อยได้แก่ “บน” “สูงกว่า” หรือ “มากกว่า” อย่างไรก็ตาม ไม่พบว่ามีงานวิจัยใดที่ศึกษาครอบคลุมหน่วยคำนี้โดยเปรียบกับภาษาไทยซึ่งมีลักษณะทางแบบลักษณ์ภาษาแตกต่างจากภาษาเยอรมันเป็นอันมาก งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะตอบคำถามต่อไปนี้ คือ 1) หน่วยคำ über ปรากฏในรูปแบบใดบ้าง 2) มีรูปคำใดในภาษาไทยปรากฏเป็นคำเทียบเคียงของ über บ้าง และ 3) หากพิจารณาจากมุมมองของภาษาไทย จะสามารถกำหนดความหมายหลัก ๆ ของหน่วยคำ über ได้อย่างไร ในการศึกษาอาศัยการวิเคราะห์คลังข้อมูลซึ่งประกอบด้วยเรื่องสั้นภาษาเยอรมันพร้อมบทแปลภาษาไทยและเรื่องสั้นภาษาไทยพร้อมบทแปลภาษาเยอรมัน

คำสำคัญ:     über;  รูปแบบ; ความหมาย; คำเทียบเคียงภาษาไทย