การพัฒนาศักยภาพบุคคลในชุมชนเพื่อจัดการด้านการท่องเที่ยวสู่ความยั่งยืน ของชุมชนตำบลลาดชะโด อำเภอผักไห่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

               การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาความพร้อมและความต้องการในการพัฒนาศักยภาพบุคคลในชุมชนเพื่อการจัดการด้านการท่องเที่ยวชุมชนตำบลลาดชะโด อำเภอผักไห่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา และ 2) ศึกษาแนวทางการพัฒนาและจัดโครงการพัฒนาศักยภาพบุคคลในชุมชนเพื่อการจัดการด้านการท่องเที่ยวสู่ความยั่งยืนชุมชนตำบลลาดชะโด อำเภอผักไห่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เครื่องมือที่ใช้ คือแบบสอบถาม การสนทนากลุ่ม และการประชุมเชิงปฏิบัติการ กลุ่มตัวอย่างเป็นบุคคลในชุมชน ได้แก่ ผู้นำชุมชน/กำนันผู้ใหญ่บ้าน 16 คน ผู้ประกอบการเกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยว 2 คน คณะกรรมการกลุ่มท่องเที่ยวชุมชน 2 คน เจ้าหน้าที่เทศบาล 2 คน และประชาชน 10 คน รวมจำนวนทั้งสิ้น 32 คน ผลการวิจัย พบว่า

               1) ความพร้อมและความต้องการในการพัฒนาศักยภาพบุคคลในชุมชนเพื่อการจัดการด้านการท่องเที่ยวชุมชนตำบลลาดชะโด พบว่า

                    1.1) ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 54.55) มีอายุระหว่าง 51-60 ปี (ร้อยละ 90.92) เรียนจบประถมศึกษา (ร้อยละ 22.73) อาศัยอยู่ในชุมชนมากกว่า 20 ปี (ร้อยละ 90.92) มีอาชีพเกษตรกรรม (ร้อยละ 45.45) มีรายได้ต่ำกว่า 10,000 บาท (ร้อยละ 50.00) ไม่เคยรับการอบรมเกี่ยวกับการจัดการชุมชน (ร้อยละ 50.00) เรื่องที่เคยอบรมเกี่ยวกับพัฒนาชุมชน (ร้อยละ 44.45)

                    1.2) ความพร้อมและความต้องการของบุคคลในชุมชนด้านความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการท่องเที่ยวและด้านบุคลิกภาพอยู่ในระดับมาก ( x̄ =3.58, x̄ =3.81 ) ด้านการจัดการท่องเที่ยว และด้านความสามารถในการพึ่งพาตนเองมีความพร้อมในระดับปานกลาง ( x̄ =3.19, =3.21) ส่วนระดับความต้องการพัฒนาของบุคคลในชุมชนพบว่า มีความต้องการพัฒนาในระดับมากทุกด้าน ได้แก่ ต้องการพัฒนาด้านความรู้ความเข้าใจ ( x̄ =3.70) ต้องการพัฒนาด้านการจัดการท่องเที่ยว ( x̄ =3.95) ต้องการพัฒนาด้านความสามารถพึ่งพาตนเอง ( x̄ = 4.29) และต้องการพัฒนาด้านบุคลิกภาพ ( x̄ =4.16) 

               2) แนวทางการพัฒนาและจัดโครงการพัฒนาศักยภาพบุคคลในชุมชนเพื่อการจัดการด้านการท่องเที่ยวสู่ความยั่งยืนชุมชนตำบลลาดชะโด ดังนี้

                    2.1) แนวทางการพัฒนาศักยภาพบุคคลในชุมชนเพื่อการจัดการด้านการท่องเที่ยวสู่ความยั่งยืนชุมชนตำบลลาดชะโด พบว่า

                           1) ควรสร้างความตระหนักให้บุคคลในชุมชนเห็นคุณค่าความงดงามของวิถีชีวิตวัฒนธรรมประเพณีของตน นำวัฒนธรรมประเพณีทรัพยากรท่องเที่ยวในชุมชนมาพิจารณาจัดทำเป็นผลิตภัณฑ์ทางการท่องเที่ยวอย่างถูกต้องตามหลักการท่องเที่ยวแบบยั่งยืน

                           2) ควรจัดกิจกรรมและบริการการท่องเที่ยวของบุคคลในชุมชนจากการมีส่วนร่วมของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องทั้งคนในชุมชนหน่วยงานองค์กรส่วนท้องถิ่นและหน่วยงานสนับสนุนเช่นสถาบันอุดมศึกษาในท้องถิ่น

                           3) ตลาดลาดชะโดที่ซบเซาอยู่จะจัดประชาสัมพันธ์และจัดกิจกรรมให้บุคคลในชุมชนมีการเคลื่อนไหวเป็นระยะเพื่อให้นักท่องเที่ยวมากขึ้น รวมทั้งใช้ช่องทางที่ภาครัฐมีการส่งเสริมมาช่วยในการทำตลาด เช่น เข้าร่วมงานที่หน่วยงานจัดขึ้นในโอกาสต่าง ๆ

                           4) ผู้นำชุมชนและองค์กรส่วนท้องถิ่นควรเป็นผู้นำจัดให้ชุมชนรวมตัวกันร่วมมือกันจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชน ขณะที่ชุมชนควรปรับทัศนคติของตนให้ยอมรับผลกระทบที่อาจจะเกิดจากการมีการท่องเที่ยวในชุมชนทั้งด้านบวกและด้านลบ การจัดพัฒนาศักยภาพจัดตามที่ชุมชนร่วมกันเสนอคือ อบรมเชิงปฏิบัติการ และ ศึกษาดูงาน พร้อมประเมินผลและแนวทางการนำไปใช้ประโยชน์

                    2.2) การจัดโครงการพัฒนาศักยภาพบุคคลในชุมชนเพื่อการจัดการด้านการท่องเที่ยวสู่ความยั่งยืนชุมชนตำบลลาดชะโด ดังนี้

                           1) ด้านความรู้ความเข้าใจ ได้แก่ การสร้างความตระหนักให้คนในชุมชนเห็นคุณค่าของทรัพยากรการท่องเที่ยวของชุมชน การจัดให้ได้รับความรู้ความเข้าใจอย่างชัดเจนและปฏิบัติได้ ในด้านการวางแผนปฏิบัติงานเพื่อบริการการท่องเที่ยวของชุมชน และการกระตุ้นการมีส่วนร่วมของชุมชนให้มีความคิดเห็นร่วมกัน สอดคล้องกันในทุกขั้นตอนของการจัดการการท่องเที่ยวนั้นเทศบาลลาดชะโดจะจัดเจ้าหน้าที่สนับสนุนดำเนินการ

                           2) ด้านการจัดการท่องเที่ยว ได้แก่ การจัดตั้งกลุ่มเพื่อดำเนินการจัดการท่องเที่ยวอย่างเต็มรูปแบบให้คนในชุมชนเป็นมัคคุเทศก์ โดยขอให้คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา เป็นที่ปรึกษา

                           3) ด้านความสามารถในการพึ่งพาตนเอง ได้แก่ ให้บุคคลในชุมชนนำทรัพยากรท่องเที่ยวที่มีอยู่เดิม โดยเฉพาะตลาดโบราณลาดชะโด และสิ่งแวดล้อมทางวัฒนธรรมประเพณี มาจัดกิจกรรมการท่องเที่ยวให้บ่อยขึ้นโดยขอความร่วมมือจากเทศบาลตำบลลาดชะโดซึ่งมีความพร้อมในการสนับสนุนระดับสูง

                           4) ด้านบุคลิกภาพ ได้แก่ การปรับทัศนคติของบุคคลในชุมชนให้ยอมรับผลกระทบจากการจัดให้มีกิจกรรมท่องเที่ยวในชุมชนทั้งด้านบวกและด้านลบ เช่น ให้มีส่วนร่วมรับผลประโยชน์ร่วมกันอย่างเป็นธรรมและผลด้านปัญหาที่อาจตามมาจากการมีการท่องเที่ยวในชุมชน