แนวทางอนุรักษ์การละเล่นพื้นบ้าน "รำโทน" บ้านป่าแดง ตำบลป่าเลา อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์

บทคัดย่อ

            บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาและพัฒนาการของการละเล่นพื้นบ้าน “รำโทน” บ้านป่าแดง และเพื่อหาแนวทางอนุรักษ์โดยใช้ระเบียบวิจัยเชิงคุณภาพในการศึกษา เก็บข้อมูลสัมภาษณ์เชิงลึก      ผลการวิจัยพบว่า การละเล่นพื้นบ้าน “รำโทน” บ้านป่าแดง ผ่านกระบวนการเปลี่ยนแปลงตามสภาพเศรษฐกิจ สังคม และการดำรงชีพโดยมีนโยบายภาครัฐเป็นตัวกำหนดจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ผ่านห้วงเวลา 3 ยุคสมัย คือ “รำโทน” ในยุคก่อตั้งชุมชน ยังคงสำคัญต่อวิถีชีวิตในเรื่องของการบูชาและเคารพสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในหมู่บ้าน เมื่อเข้าสู่ยุคเปลี่ยนแปลงภายใต้การบริหารประเทศโดยจอมพล ป.พิบูลสงคราม วัฒนธรรมพื้นบ้านดั้งเดิมถูกมองว่าโบราณคร่ำครึ จึงเกิดนโยบายสร้างชาติถึงขั้นปฏิวัติวัฒนธรรม “รำโทน” จึงถูกปรับให้เป็น “รำวงมาตรฐาน” เพื่อความเป็นสากล และยุคปัจจุบันที่มีสื่อเทคโนโลยีเข้ามากระทบหมู่บ้านเกิดการแลกเปลี่ยนทัศนคติจากสังคมภายนอกอย่างรวดเร็วทำให้ “รำโทน” ในยุคนี้ขาดการสืบทอดไปจากหมู่บ้านป่าแดง เหลือเพียงผู้อาวุโสไม่กี่ท่านที่ยังคงอนุรักษ์การละเล่นพื้นบ้านนี้ไว้ แต่ส่วนใหญ่ล้วนถูกเก็บด้วยความทรงจำถูกถ่ายทอดด้วยคำบอกกล่าวเล่าเรื่อง เพื่อเป็นการรักษามรดกภูมิปัญญาพื้นบ้าน “รำโทน” ที่ถูกขึ้นรายการให้เป็นมรดกวัฒนธรรมของชาติ แนวทางการอนุรักษ์โดยอาศัยปัจจัยด้านเศรษฐกิจ สังคม และนโยบายภาครัฐ จึงกลายเป็นปัจจัยสำคัญในการทำหน้าที่รักษารากเหง้าวัฒนธรรมสู่การสร้างสรรค์สังคมควบคู่ไปกับการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนอย่างยั่งยืน