พระพุทธศาสนาในยุคการปลดปล่อยของ สปป. ลาว

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพระพุทธศาสนาในยุคการปลดปล่อยของ สปป. ลาว เป็นงานวิจัยเชิงเอกสาร โดยใช้ข้อมูลจากเอกสารทางราชการที่เป็นรายงานประจำปี ของทางราชการและของคณะสงฆ์ เป็นหลัก เสริมด้วยเอกสาร รายงานการวิจัยที่เกี่ยวข้องเป็นส่วนประกอบ

จากการศึกษาพบว่า พระพุทธศาสนาเถรวาทได้เข้ามาเผยแพร่ในสังคมลาวเมื่อปี พ.ศ. 1900 (ค.ศ. 1357) ภายหลังที่พระเจ้าฟ้างุ้ม มหาราช รวบรวมหัวเมืองลาวเข้าเป็นอาณาจักรล้านช้างให้เป็นปึกแผ่นในปี พ.ศ. 1896 (ค.ศ. 1353) โดยมีเมืองเชียงทอง (หลวงพระบาง) เป็นศูนย์กลาง พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาหลักและเคียงคู่กับพัฒนาการของกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ที่เข้ามาตั้งหลักปักฐานในดินแดนลาวแต่บรรพบุรุษถึงปัจจุบันเป็นเวลายาวนาน วีรกษัตริย์ลาว อาทิ พระเจ้าฟ้างุ้ม มหาราช พระเจ้าไชยเชษฐาธิราช และพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช เป็นต้น ทุก ๆ พระองค์ได้มีบทบาทในการทะนุบำรุงอุปถัมภ์พระพุทธศาสนาทรงยกย่องให้เป็นศาสนาหลักของอาณาจักรและเป็นศูนย์กลางให้ไพร่ฟ้าราษฎรได้รับการศึกษา มีศีลธรรมและประพฤติชอบตามคำสอนขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเพื่อยึดเหนี่ยวจิตใจของปวงชนลาวทำให้พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาหลักที่สำคัญของชาติลาวและทำให้พระพุทธศาสนาแบบเถรวาทประดิษฐานอย่างมั่นคงและมีความเจริญรุ่งเรืองในอาณาจักรลาวตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

นับตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 18 เป็นต้นมา ประเทศลาวได้ตกเป็นเมืองขึ้นของนักล่าอาณานิคมตะวันตกเป็นเวลายาวนาน ทำให้ไม่มีอิสรภาพ และพระพุทธศาสนาก็ถูกทำลายอย่างหนัก เพื่อกอบกู้เอกราชให้เป็นอิสระจากการเป็นเมืองขึ้น นับแต่ปี พ.ศ. 2473 (ค.ศ. 1930) เป็นต้นมา พระสงฆ์ลาวมีบทบาทและปฏิบัติหน้าที่สำคัญต่อประเทศชาติและประชาชน  บันทึกประวัติศาสตร์ลาวได้กล่าวถึงบทบาทและหน้าที่สำคัญของพระสงฆ์ลาวที่ปฏิบัติการฟื้นฟูพระพุทธศาสนา วัดวาอารามจึงได้กลายเป็นคลังแห่งความรู้ และเป็นสถาบันสร้างทรัพยากรมนุษย์ ให้แก่ประเทศชาติ ในหลายๆ ด้าน เช่น  วรรณคดี จิตรกรรม ประติมากรรม ภาษาศาสตร์ ศิลปะ และวรรณคดีอื่น ๆ  ซึ่งปัจจุบันเหลืออยู่น้อย เพราะศักดินาต่างชาติได้ยึดเอาไปและจุดไฟเผาทิ้งเป็นจำนวนมาก ผ่านวิวัฒนาการของชาติและพระพุทธศาสนาเป็นเวลาหลายร้อยปี พระพุทธศาสนาจะตัดแยกออกจากชาติไม่ได้และพระสงฆ์สามเณรจะตัดแยกออกจากประชาชนไม่ได้ ประวัติศาสตร์ของชาติลาวที่ผ่านมาได้ชี้ชัดว่า พระสงฆ์ลาวทุกยุคทุกสมัยล้วนถือธงชาติเป็นชีวิตจิตใจและถือศีลธรรมเป็นปัจจัยสำคัญในการกอบกู้เอกราชทั่วแผ่นดินลาวและสนับสนุนพรรครัฐพัฒนาบ้านเมืองเพื่อความอุดมผาสุกของประชาชนและความศรีวิไลของประเทศชาติ จนในที่สุดประเทศชาติได้รับการปลดปล่อยเป็นอิสระอย่างสมบูรณ์ ในวันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2518 (ค.ศ.1975) ภายใต้ระบอบการปกครองระบอบสังคมนิยมประชาธิปไตยแบบลาวแห่งศักราชใหม่