การสถาปนาอำนาจรัฐเหนือดินแดนผ่านการบริหารจัดการที่ดินและป่าไม้ ในพื้นที่ชายแดนภาคใต้

บทคัดย่อ

งานชิ้นนี้มุ่งทำความเข้าใจพัฒนาการของรัฐไทยในการบริหารจัดการที่ดินและป่าไม้ในพื้นที่ชายแดนภาคใต้ ผลกระทบต่อประชาชนและความสัมพันธ์กับความไม่สงบโดยใช้แนวคิดเรื่องการขยายอำนาจการควบคุมเหนือดินแดนภายในกับการจัดการทรัพยากร และแนวคิดเรื่องความล้มเหลวของโครงการขนาดใหญ่ของรัฐ เป็นกรอบในการวิเคราะห์ งานชิ้นนี้ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ประกอบด้วย การรวบรวมข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้องทั้งงานศึกษาวิจัยและข้อมูลการดำาเนินงานของหน่วยงานต่างๆ พร้อมกับการสัมภาษณ์เชิงลึกบุคคลและการสนทนากลุ่มในชุมชนที่ได้รับผลกระทบจากการบริหารจัดการทรัพยากรที่ดินและป่าโดยรัฐ ผลการศึกษาพบว่า การเข้าจัดการพื้นที่ในเขตป่าเขาช่วยให้รัฐไทยขยายอำนาจการควบคุมเหนือพื้นที่ชายแดนใต้ได้อย่างครอบคลุม และละเอียดมากขึ้น โดยดำเนินการใน 4 บริบท คือ การสร้างเศรษฐกิจ ความมั่นคง การอนุรักษ์ป่า และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ อนึ่ง ในกระบวนการเหล่านี้วิถีชีวิตของคนท้องถิ่นในเขตป่าเขาไร้ตัวตนจากการรับรู้ของรัฐไทยที่มีฐานคิดว่าป่าเขาเป็นพื้นที่รกร้างและไม่มีผู้ครอบครองจึงถือว่าเป็นที่ดินของรัฐ เมื่อรัฐไทยมีศักยภาพมากขึ้นในการควบคุมพื้นที่ห่างไกล ผู้คนในเขตป่าเขาก็ไม่อาจดำรงชีวิตอย่างปกติสุขและหมดหนทางที่จะได้สิทธิเหนือที่ดิน ทั้งนี้ ยิ่งประสบความสำเร็จในการควบคุมพื้นที่ป่ารัฐไทยก็ยิ่งสามารถรักษาความมั่นคง ได้มากขึ้น แต่ความสำเร็จนี้กลับไม่ได้สร้างความกินดีอยู่ดีแก่ประชาชน และกลับเป็นอุปสรรคต่อการสร้างสันติภาพชายแดนใต้