บทละครนอกเรื่องแก้วหน้าม้า พระนิพนธ์ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงภูวเนตรนรนิทรฤทธิ์: ภรรยาไพร่ “แก้วหน้าม้า” ผู้กำชัยเหนือภรรยาจ้าว

Abstract

บทความวิจัยเรื่องนี้มุ่งศึกษาวิเคราะห์ตัวละครนางแก้วหน้าม้าในบทละครนอกเรื่อง แก้วหน้าม้า พระนิพนธ์ ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1. เพื่อศึกษาสถานภาพเอกภรรยา ชนชั้นไพร่ที่เหนือกว่าภรรยาจ้าวคนอื่นๆ ของนางแก้วหน้าม้า และ 2. เพื่อศึกษาลักษณะของนางแก้วหน้าม้าที่คู่ควร ได้รับการยกย่องเป็นเอกภรรยา ผลการศึกษาพบว่า สามีและครอบครัวของสามีรักและยกย่องนางแก้วหน้าม้ามากกว่า ภรรยาจ้าวคนอื่นๆ อีกทั้งการมีอำนาจเหนืออนุภรรยา แสดงให้เห็นสถานภาพของนางแก้วหน้าม้าเป็นเอกภรรยา ชน ชั้นไพร่ที่เหนือกว่าภรรยาชนชั้นจ้าว นางแก้วหน้าม้ามีลักษณะที่คู่ควรได้รับการยกย่องให้เป็น  เอกภรรยา คือ  1) มีรูป โฉมงดงามกว่าภรรยาคนอื่นๆ ของสามี  2) รักและซื่อสัตย์ต่อสามี 3) ปรนนิบัติดูแลสามีและให้กำเนิดบุตรชายเพื่อสืบ เชื้อสายได้  4) ดูแลตนเองได้และเป็นผู้ช่วยเหลือสามี และ 5) ให้ความเมตตาต่อภรรยาคนอื่นๆ ของสามีและบริวาร บทละครนอกเรื่องแก้วหน้าม้า พระนิพนธ์ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ แสดงถึงการเรียกร้อง ความเท่าเทียมของชนชั้นในสังคมไทยสมัยรัตนโกสินทร์ การสะท้อนปัญหาครอบครัวและทางออกที่เกิดจากผู้ชายมี ภรรยาหลายคน และความคาดหวังต่อผู้หญิงในการเป็นภรรยาที่ดีของสังคมไทย

Kaew Na Ma’s Lakhonnok by Prince Phuwanatenarinrit : Commoner wife "Kaew Na Ma" superior than master wife

This article aims to analyze Kaew Na Ma character in Kaew Na Ma Play written by Prince Phuwanatenarinrit. There are 2 objectives: 1. to study Keaw Na Ma's status of commoner wife over other master wifes, and 2. to study characteristic of Kaew Na Ma as a master wife. The fact that the master and his family put Kaew Na Ma’s status superior to other wives and more powerful than other matyrs indicates that Kaew Na Ma's commoner status is higher than master wife status. Kaew Na Ma superior characteristics as a master wife includes 1) her beauty over other wives, 2) her love and loyalty for the master, 3) her care for the master and giving birth to a son, 4) self-care and support to the master 5) merciness to the servants and other wives. Kaew Na Ma Play by Prince Phuwanatenarinrit exhibits the claim for equality in Thai society in Rattanakosin era, reflection of family problems caused by polygamy and their solutions, and Thai society’s expectation for the good wife.