การเพิ่มอัตราผลิตภาพในกระบวนการสีข้าวด้วยแนวคิดการจัดการแบบลีน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์หาสาเหตุของความสูญเสียเปอร์เซ็นต์ข้าวต้นในกระบวนการสีข้าว และเพื่อเสนอแนวทางในการเพิ่มเปอร์เซ็นต์ข้าวต้นของโรงสีข้าวกรณีศึกษา ซึ่งมีกำลังการผลิตประมาณ 20 ตันต่อวัน โดยประยุกต์ใช้แนวคิดการจัดการแบบลีน (Lean Management) ในการวิเคราะห์กระบวนการและหาสาเหตุที่ทำให้เกิดความสูญเสีย จากการเก็บข้อมูลและวิเคราะห์กระบวนการสีข้าว พบว่า เครื่องขัดขาวเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อคุณภาพของข้าวสารโดยเฉพาะอย่างยิ่งความเร็วรอบของเครื่องขัดขาวรอบที่ 1 ซึ่งมีผลต่ออัตราการแตกหักของเมล็ดข้าว ในการทดลองผู้วิจัยได้ปรับลดความเร็วรอบของเครื่องขัดขาวรอบที่ 1 จากเดิม 430 รอบต่อนาที (RPM) เหลือ 300 RPM แล้ววัดผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น พบว่า อัตราการสูญเสียข้าวต้นลดลงจาก 22% เหลือเพียง 13.3% ส่งผลให้เปอร์เซ็นต์ข้าวต้นโดยรวมในระบบเพิ่มขึ้นจาก 35.2% เป็น 36.19% หรือเพิ่มขึ้น 0.99% เมื่อคำนวณในเชิงเศรษฐศาสตร์ พบว่า โรงสีสามารถเพิ่มรายได้ ได้ประมาณ 2,963,340 บาทต่อปี จากการเพิ่มปริมาณข้าวต้นที่สามารถจำหน่ายในราคาสูงกว่าข้าวหัก
ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่าการปรับปรุงกระบวนการผลิตด้วยการควบคุมความเร็วรอบของเครื่องจักรอย่างเหมาะสมตามแนวคิดลีน สามารถลดของเสีย เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต และเพิ่มรายได้ให้แก่โรงสีข้าว
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. บทความที่ลงตีพิมพ์ทุกเรื่องได้รับการตรวจทางวิชาการโดยผู้ประเมินอิสระ ผู้ทรงคุณวุฒิ (Peer Review) สาขาที่เกี่ยวข้อง อย่างน้อย 3 ท่าน ในรูปแบบ Double blind review
2. ข้อคิดเห็นใด ๆ ของบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม นี้เป็นของผู้เขียน คณะผู้จัดทำวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย
3. กองบรรณาธิการวารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม ไม่สงวนสิทธิ์การคัดลอกแต่ให้อ้างอิงแสดงที่มา
เอกสารอ้างอิง
กชกรณ์ ชุมพลวงศ์ และศักดิ์ดา ศิริภัทรโสภณ. (2561). การประยุกต์ใช้ระบบการผลิตแบบลีน เพื่อลดต้นทุนในกระบวนการผลิตของผลิตภัณฑ์คอลลาเจน ชนิดผง. วารสารนวัตกรรมการศึกษาและการวิจัย. 2(1), 27–36.
กรมการค้าต่างประเทศ. (2567). คต. ปิดบัญชีปี 66 ไทยส่งออกข้าวทะลุเป้า พร้อมกางแผนดันส่งออกปี 67 ขั้นต่ำ 7.5 ล้านตัน. สืบค้นเมื่อวันที่ 26 ตุลาคม 2567 จาก https://mgronline.com/business/detail/9670000009564
กิตติชัย อธิกุลรัตน์ และภัทรพงษ์ ภาคภูมิ. (2560). การประยุกต์ระบบการผลิตแบบลีนเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต กรณีศึกษา บริษัท ยู.พี.เอส. อุตสาหกรรม จํากัด. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 6(3), 13-26.
ฐานิตย์ ประจักษ์วินัยบดี, และนันทิ สุทธิการนฤนัย. (2561). การเพิ่มประสิทธิภาพกระบวนการผลิตด้วยระบบลีน กรณีศึกษาบริษัท AEC จำกัด Increasing Efficiency of Production Process using Lean Technique A case Study of AEC Co., Ltd. วารสารวิทยาลัยนครราชสีมา. 12(2), 26-34.
ธีระพงษ์ ทับพร. (2566). การประยุกต์ใช้แนวคิดแบบลีนในการลดปริมาณสินค้าคงคลังและของเสียชิ้นงาน ตุ้มน้ำหนักปลายแฮนด์ รุ่น WH - 6400 กรณีศึกษา : อุตสาหกรรมการผลิตชิ้นส่วนยานยนต์. Industrial Technology Journal. 8(1), 41-55.
นภัสรพี ปัญญาธนวาณิช. (2560). การประยุกต์ใช้แนวคิดแบบลีนในการปรับปรุงกระบวนการจัดซื้อ กรณีศึกษา อุตสาหกรรมผลิตรถยนต์ (การค้นคว้าอิสระวิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนางานอุตสาหกรรม). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, กรุงเทพฯ.
มานิตา ยอดวัน. (2563). การประยุกต์ใช้หลักการของลีนเพื่อลดสิ่งสูญเปล่าในการผลิต กรณีศึกษา กระบวนการฉีดพลาสติก (การค้นคว้าอิสระวิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิศวกรรมศาสตร์และการจัดการเชิงธุรกิจ). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, กรุงเทพฯ.
สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ. (2560). มาตรฐานสินค้าเกษตร (มกษ.4004- 2560) ข้าวไทย. สืบค้นเมื่อวันที่ 26 ตุลาคม 2567 จากhttps://www.acfs.go.th/files/files/commodity-standard/201906 17150741_281452.pdf
เสกสรร มณีธร. (2558). การวิเคราะห์ต้นทุนโลจิสติกส์ของผู้ประกอบการโรงสีข้าวด้วยระบบต้นทุนฐานกิจกรรม (วิทยานิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาบริหารธุรกิจ). มหาวิทยาลัยแม่โจ้, กรุงเทพฯ.
หยาดฝน ใจรักษ์ ยุพาภรณ์ อุไรรัตน์ และเสกสรร สุธรรมานนท์. (2564). การประยุกต์ใช้แนวคิดแบบลีนในการจัดการ โลจิสติกส์ของคลังสินค้าในอุตสาหกรรมน้ำมันและก๊าซ จังหวัดสงขลา. วารสารเศรษฐศาสตร์และบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยทักษิณ. 13(2), 1-16.
อังค์วรา เมืองวงค์. (2563). การใช้ระบบลีนในการจัดการวัตถุดิบที่เน่าเสียง่ายในระบบผลิตอาหารแบบตามสั่ง (วิทยานิพนธ์วิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต ภาควิชาวิศวกรรมอุตสาหการและการจัดการ). มหาวิทยาลัยศิลปากร, นครปฐม.
Zeyad, M. H. K., Azmawani, A. R., Shafie, B. S., Siti, A. B. A., Rami, H. F. A-H., & Tamadher, A-D. (2024). Effect of lean supply chain on competitive advantage: a systematic literature review. Cogent Business & Management. 11(1), 1-27.
