ความเป็นกลางของอาเซียนและรัฐไทยภายใต้สภาวะแห่งสงคราม

บทคัดย่อ

ความเป็นกลางของรัฐในภาวะสงครามตามหลักสากล มีแนวคิดและหลักการสำคัญ 2 ประการ  คือ ประการแรก รัฐเป็นกลางต้องไม่เข้าร่วมเป็นฝ่ายในคู่สงครามและไม่ลำเอียงในการปฏิบัติต่อรัฐคู่สงคราม และ ประการที่สอง รัฐเป็นกลางจะต้องไม่ถูกละเมิดสิทธิและไม่ถูกละเมิดอำนาจอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดนซึ่งเป็นหลักการอันไม่อาจก้าวล่วงได้  ทั้งนี้ความเป็นกลางของรัฐในภาวะสงครามจึงเป็นมาตรการที่เป็นประโยชน์ต่อรัฐที่เป็นกลางเหล่านั้นเอง อย่างไรก็ดี  นับตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่ 1 จนถึงปัจจุบัน รัฐอาเซียนและรัฐไทยยังไม่มีมาตรการความเป็นกลางตามหลักสากลอย่างแท้จริง ถึงแม้ว่ารัฐอาเซียนและรัฐไทยจะได้มีการลงนามในปฏิญญาว่าด้วยเขตแห่งสันติภาพ เสรีภาพ และการวางตัวเป็นกลาง Zone of Peace, Freedom and Neutrality Declaration (ZOPFAN) ในปี ค.ศ. 1967 แล้วก็ตาม แต่การลงนามดังกล่าวเป็นเพียงแต่ความร่วมกันกันอย่างหลวมๆ เท่านั้น ยังไม่มีมาตรการที่เป็นรูปธรรมชัดเจนอันจะนำไปสู่ความเป็นกลางตามหลักสากลได้ ซึ่งสาเหตุสำคัญอาจมาจากปัจจัยภายในและภายนอกภูมิภาค  จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องพัฒนาความร่วมมือของรัฐอาเซียนอย่างจริงจังเพื่อบรรลุข้อตกลงการวางตัวเป็นกลางตามหลักสากลดังกล่าวได้