มาตรการทางกฎหมายในการดำเนินการกับข่าวปลอม

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษามาตรการทางกฎหมายที่ใช้ดำเนินการกับการเผยแพร่ข่าวปลอมที่กำลังเป็นปัญหาสำคัญในปัจจุบัน  นอกจากนี้ยังศึกษาแนวทางการใช้มาตรการทางกฎหมายดำเนินการกับการเผยแพร่ข่าวปลอมในอนาคตด้วย การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาวิจัยประกอบด้วย กลุ่มผู้บริหารระดับนโยบายที่เกี่ยวข้องกับการต่อต้านข่าวปลอม  กลุ่มหน่วยงาน  ผู้ประกอบการ  ผู้ปฏิบัติการ  ประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากข่าวปลอม และกลุ่มผู้มีความรู้ความเชี่ยวชาญทางด้านกฎหมาย จำนวนผู้ให้ข้อมูลหลักรวม 102 คน ทำการศึกษาด้วยการวิเคราะห์เอกสาร การสัมภาษณ์ระดับลึก และจากการสังเกตทั้งแบบมีส่วนร่วม และแบบไม่มีส่วนร่วม ผลการศึกษา พบว่า 1) มาตรการทางกฎหมายที่ใช้ดำเนินการกับการเผยแพร่ข่าวปลอมในปัจจุบัน คือ พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2560 ประมวลกฎหมายอาญาที่มีบทบัญญัติเกี่ยวกับความผิดฐานหมิ่นประมาท ประมวลกฎหมายอาญาฐานความผิดลหุโทษ และประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยการละเมิด 2) แนวทางการใช้มาตรการทางกฎหมายดำเนินการกับการเผยแพร่ข่าวปลอมในอนาคต คือ การปรับปรุงกฎหมายประกอบกิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์ ในการกำกับดูแลเนื้อหาของผู้ประกอบการ การเพิกถอนใบอนุญาตของผู้สื่อข่าวที่เผยแพร่ข่าวปลอม ปรับปรุงกฎหมายเกี่ยวกับการเลือกตั้งกรณีผู้ที่สร้างหรือเผยแพร่ข่าวลวงถือว่าขาดคุณสมบัติในการดำรงตำแหน่งทางการเมือง ออกกฎหมายกำกับดูแลผู้ให้บริการเทคโนโลยีแพลตฟอร์ม  บริษัทเทคโนโลยีผู้ให้บริการสื่อสังคม ต้องรับผิดชอบในการควบคุมการแพร่กระจายข่าวปลอม การนำเนื้อหาข่าวที่ผิดกฎหมายออกจากระบบฯ  การปิดกั้นเนื้อหาที่ผิดกฎหมายบนระบบฯ ภายในระยะเวลา 24 ชั่วโมง การกำหนดให้ผู้ให้บริการแพลตฟอร์มเปิดเผยรายละเอียดของการโฆษณาที่พบการกระทำผิดที่หลอกลวงหรือให้เนื้อหาที่ผิดกฎหมาย ตลอดจนการออกกฎหมายที่ส่งเสริมให้มีการบริหารจัดการกับข่าวปลอมแบบบูรณาการด้วยการมีส่วนร่วมหลายฝ่าย (Multi-Stakeholder)