การพัฒนารูปแบบการสอนตามทฤษฎีเชื่อมโยงความรู้ร่วมกับแนวคิดการใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานเพื่อส่งเสริมคุณลักษณะความเป็นพลเมืองเข้มแข็งและทักษะการรู้เท่าทันสื่อของนักศึกษาในระดับอุดมศึกษา (The development of an instructional model for enhancing active citizenship and media literacy skills of undergraduate students through connectivism theory and phenomenon-based learning)

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนารูปแบบการสอนตามทฤษฎีเชื่อมโยงความรู้ร่วมกับแนวคิดการใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานเพื่อส่งเสริมคุณลักษณะความเป็นพลเมืองเข้มแข็งและทักษะการรู้เท่าทันสื่อของนักศึกษาในระดับอุดมศึกษาให้มีคุณภาพและประสิทธิภาพ และ 2) ประเมินประสิทธิผลการใช้รูปแบบการสอนตามทฤษฎีเชื่อมโยงความรู้ร่วมกับแนวคิดการใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานเพื่อส่งเสริมคุณลักษณะความเป็นพลเมืองเข้มแข็งและทักษะการรู้เท่าทันสื่อของนักศึกษาในระดับอุดมศึกษา กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ นักศึกษาที่ลงทะเบียนเรียนรายวิชาพลเมืองศึกษา ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2564จำนวน 34 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย รูปแบบการสอน แผนการจัดการเรียนรู้ และเครื่องมือประเมินประสิทธิผลการใช้รูปแบบการสอน ทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย (X̅) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การวิเคราะห์อนุกรมเวลา และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า 1) รูปแบบการสอนที่พัฒนาขึ้น ทั้ง 6 องค์ประกอบ ได้แก่ 1.1) หลักการ 1.2) วัตถุประสงค์ 1.3) ขั้นตอนการสอน มี 6 ขั้นตอน ประกอบด้วย การสร้างความเข้าใจให้แก่ผู้เรียนการเชื่อมโยงความรู้ด้วยปรากฏการณ์ การเสาะแสวงหาความรู้ การออกแบบกิจกรรมหรือโครงร่าง การดำเนินการตามกิจกรรมหรือโครงการ และการประเมินผลการเรียนรู้ 1.4) ระบบสังคม 1.5) ระบบสนับสนุน และ 1.6) การวัดและประเมินการเรียนรู้ มีความเหมาะสมและสอดคล้องเชิงโครงสร้างสามารถนำไปทดลองใช้และนำไปจัดการเรียนการสอนได้ และ 2) เมื่อประเมินประสิทธิผลการใช้รูปแบบการสอนตามทฤษฎีเชื่อมโยงความรู้ร่วมกับแนวคิดการใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานเพื่อส่งเสริมคุณลักษณะความเป็นพลเมืองเข้มแข็งและทักษะการรู้เท่าทันสื่อของนักศึกษาในระดับอุดมศึกษา พบว่า นักศึกษามีพัฒนาการคุณลักษณะความเป็นพลเมืองเข้มแข็งและทักษะการรู้เท่าทันสื่อในภาพรวมเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องอยู่ในระดับมาก ผลการวิจัยจะเป็นแนวทางในการจัดการเรียนรู้อย่างเป็นระบบและมีขั้นตอนการสอนที่ชัดเจนเพื่อส่งเสริมคุณลักษณะความเป็นพลเมืองเข้มแข็งและทักษะการรู้เท่าทันสื่อ ซึ่งจะช่วยให้การจัดการเรียนรู้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

The purposes of this research were to: 1) develop an instructional model based on connectivism theory and phenomenon-based learning to enhance the quality and effectiveness of active citizenship and media literacy skills of undergraduate students and 2) evaluate the effectiveness of the instructional model grounded in connectivism theory and phenomenon-based learning to enhance characteristics of active citizenship and media literacy skills of undergraduate students. The sample consisted of 34 undergraduate students who enrolled in a Civic Education class during the first semester of the academic year 2021. The research instruments included the instructional model, lesson plans, and instructional model effectiveness evaluation forms. Quantitative data were analyzed using mean, standard deviation, and repeated measures ANNOVA, while the qualitative data were analyzed using content analysis. The research findings were as follows: 1) the instructional model consisted of six components: 1.1) Principles 1.2) Objectives 1.3) Instructional process consisting of six steps as follow: creating mutual understanding, interconnecting with phenomenon, verifying obtained information, initiating activity or project, conducting designed activity or project, and evaluating and disseminating 1.4) social system 1.5) support system and 1.6) evaluation and assessment; 2) The effectiveness of the instructional model based on connectivism theory and phenomenon-based learning to enhance the characteristics of active citizenship and media literacy skills of undergraduate students. The results revealed that the students continuously developed their overall active citizenship and media literacy skills at a high level. The research findings will serve as guidelines for systematic and clearly defined teaching processes to promote active citizenship qualities and media literacy skills. This will enable more effective learning management.