การเติบโตของเมืองนครปฐมผ่านบทบาทของชาวจีน (The growth of Nakhon Pathom City through the role of the Chinese)

Abstract

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเข้ามามีบทบาทของชาวจีนที่ส่งผลต่อการเจริญเติบโตของเมืองนครปฐมโดยใช้วิธีการศึกษาแบบวิเคราะห์ผ่านเอกสารชั้นต้นและเอกสารชั้นรอง ด้วยหลักระเบียบวิธีวิจัยทางประวัติศาสตร์ ผลการศึกษา พบว่า ชุมชนเมืองนครปฐมเติบโตไปพร้อมกับชุมชนชาวจีนที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานในพื้นที่ ผ่านการเข้ามาเป็นแรงงานรับจ้างในการบูรณะองค์พระปฐมเจดีย์และรับจ้างขุดคลองเจดีย์บูชา ตั้งแต่ พ.ศ. 2396 เมื่องานทั้งสองเสร็จสิ้นใน พ.ศ. 2405 แรงงานชาวจีนเหล่านี้ก็ปักหลักอยู่อาศัยในเขตเมืองนครปฐม โดยเฉพาะบริเวณริมคลองเจดีย์บูชา ซึ่งเป็นคลองเชื่อมต่อไปยังกรุงเทพฯ และด้วยความสะดวกในการติดต่อกับเมืองหลวงนี้เอง ที่เอื้ออำนวยต่อการเกิดเส้นทางการค้า ส่งผลให้เกิดครัวเรือนของพ่อค้าชาวจีนจำนวนมากในเมืองนครปฐม และเมื่อนานเข้าก็ขยายตัวเป็นชุมชนการค้าขนาดใหญ่ในตัวเมือง ต่อมาเมื่อมีการขยายเส้นทางรถไฟเข้ามาถึงตัวเมืองนครปฐมใน พ.ศ. 2447 ก็ยิ่งทำให้เมืองเติบโตมากยิ่งขึ้น พร้อมกันนั้นรัฐบาลได้มีคำสั่งให้ย้ายที่ว่าการมณฑล ที่แต่เดิมตั้งอยู่บริเวณริมแม่น้ำนครชัยศรี มาตั้งอยู่ที่ใหม่บริเวณองค์พระปฐมเจดีย์ใน พ.ศ. 2447 และท้ายที่สุด นครปฐมจึงได้รับการยกระดับอย่างเป็นทางการให้เป็นเมืองเอกของมณฑลนครชัยศรี ในปี พ.ศ. 2456 และได้รับการพัฒนาขึ้นเป็นจังหวัดนครปฐมในเวลาต่อมา ทั้งนี้ ตลอดช่วงเวลาแห่งการเติบโตของเมืองนครปฐมนั้น ชาวจีนมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่ง จนอาจกล่าวได้ว่า ถ้าไม่มีชาวจีน เมืองนครปฐมก็มิอาจเติบโตขึ้นได้อย่างที่เป็นอยู่ทุกวันนี้ โดยผู้วิจัยคาดหวังว่าบทความนี้จะช่วยส่งเสริมให้เข้าใจถึงการเติบโตของเมืองนครปฐมและกระตุ้นให้ผู้อ่านเกิดความสนใจศึกษาเรื่องราวของเมืองนครปฐมมากยิ่งขึ้น

This research article aims to study the role of the Chinese people in the growth of Nakhon Pathom City by employing an analytical approach through primary and secondary documents, utilizing historical research methodology. The findings reveal that the Nakhon Pathom community grew alongside the Chinese community that settled in the area, beginning with their involvement as laborers in the restoration of the Phra Pathom Chedi and in excavating the Chedi Bucha Canal since 1853. Once the projects were completed in 1862, the Chinese laborers established their residences in the Nakhon Pathom urban area, particularly along the banks of Chedi Bucha Canal, which connects to Bangkok. The ease of communication with the capital facilitated the emergence of trade routes, resulting in a significant number of Chinese merchant households in Nakhon Pathom. Over time, this developed into a large trading community within the city. Subsequently, when the railway was expanded to reach Nakhon Pathom City in 1904, the city experienced even greater growth. In conjunction with this, the government ordered the relocation of the provincial administration, which was originally situated along the Nakhon Chai Si River, to a new location near the Phra Pathom Chedi in 1904. Ultimately, Nakhon Pathom was officially elevated to become the capital of Nakhon Chai Si Province in 1913 and later developed into Nakhon Pathom Province. Throughout the period of Nakhon Pathom’s growth, the Chinese played a crucial role, to the extent that it can be said that without the Chinese, Nakhon Pathom would not have developed as it has today. The researcher hopes that this article will promote an understanding of the growth of Nakhon Pathom City and stimulate readers’ interest in further studying the history of Nakhon Pathom.