เทคนิคการเดี่ยวระนาดเอกเพลงนกขมิ้น สามชั้น ทางครูหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) กรณีศึกษาอาจารย์ภาวัช หลวงสุนทร
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. เพื่อศึกษาและ 2. เพื่อวิเคราะห์เทคนิคการเดี่ยวระนาดเอกเพลงนกขมิ้น สามชั้น ของอาจารย์ภาวัช หลวงสุนทร ซึ่งเป็นการสืบทอดแนวทางการบรรเลงจากครูเสนาะ หลวงสุนทร (ศิลปินแห่งชาติ) ผู้ได้รับการถ่ายทอดโดยตรงจากครูหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ประกอบด้วยการสัมภาษณ์และการสังเกต วิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา ผลการวิจัยตามวัตถุประสงค์ข้อที่ 1 พบว่า การเดี่ยวระนาดเอกเพลงนกขมิ้น สามชั้น ใช้เทคนิคการบรรเลง 10 รูปแบบ ได้แก่ การตีสงมือ การตีกรอ การตีสะบัด การตีสะเดาะ การตีขยี้ การตีรัว การตีเก็บ การตีคาบลูก คาบดอก การตีเก็บคู่ 16 และการตีคู่สี่ ส่วนผลการวิจัยตามวัตถุประสงค์ข้อที่ 2 พบว่า เทคนิคที่พบมากที่สุดคือ การตีเก็บ และเทคนิคที่พบน้อยที่สุดคือ การตีกรอ ลักษณะการบรรเลงเพลงสอดคล้องกับแนวทางของครูหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) มีความชัดเจนในการเดินกลอน และการใช้กลวิธีเฉพาะตัวอย่างกลมกลืน ผลการวิจัยสะท้อนถึงกระบวนการฝึกฝนที่ต้องอาศัยทั้งกำลังข้อมือ ความแม่นยำ และอารมณ์ของ ผู้บรรเลงอย่างสูง อีกทั้งยังเป็นการอนุรักษ์องค์ความรู้และศิลปะการบรรเลงดนตรีไทยให้คงอยู่ต่อไป
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ประกาศลิขสิทธิ์จะปรากฏในเกี่ยวกับวารสาร ควรอธิบายสำหรับผู้อ่านและผู้เขียนว่าเจ้าของลิขสิทธิ์เป็นผู้เขียนวารสารหรือบุคคลที่สาม ควรรวมถึงข้อตกลงการอนุญาตเพิ่มเติม (เช่นใบอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์) ที่ให้สิทธิ์แก่ผู้อ่าน (ดูตัวอย่าง) และควรให้วิธีการรักษาความปลอดภัยหากจำเป็นสำหรับการใช้เนื้อหาของวารสาร
เอกสารอ้างอิง
กฤษณพงศ์ ทัศนบรรจง. (2552). วิเคราะห์เดี่ยวระนาดเอกเพลงกราวใน สามชั้น: กรณีศึกษา
พันโทเสนาะ หลวงสุนทร.(วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,
กรุงเทพมหานคร.
กฤษณพงศ์ ทัศนบรรจง. (2562). วิเคราะห์เดี่ยวระนาดเอกเพลงนารายณ์แปลงรูป สามชั้น: กรณีศึกษา
พันโทเสนาะ หลวงสุนทร (ศิลปินแห่งชาติ).Humanities, Social Sciences and Arts, 12 (4),
–52.
คณะอนุกรรมการโครงการส่งเสริมการดนตรีไทย สำนักมาตรฐานอุดมศึกษา สำนักงานปลัด
ทบวงมหาวิทยาลัย. (2538). เกณฑ์มาตรฐานสาขาวิชาและวิชาชีพดนตรีไทย. กรุงเทพมหานคร:
ประกายพรึก.
จินต์ จงวิไล. (2542). เมธา อยู่เย็น. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ดาว.
เฉลิมศักดิ์ พิกุลศรี. (2548). อักศราดุริยางค์ทางระนาดเอก. กรุงเทพมหานคร: โอ.เอส.พริ้นติ้ง เฮ้าส์.
ณยศ สาตจีนพงษ์. (2567). กลวิธีการบรรเลงเดี่ยวระนาดเอกเพลงสารถี สามชั้น กรณีศึกษา
ดร.ถาวร ศรีผ่อง.วารสารศิลปกรรมศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 10(1), 114–131.
ธีรพงศ์ ทองเพิ่ม และสิริชัยชาญ ฟักจำรูญ. (2558). การวิเคราะห์เดี่ยวระนาดเอกเพลงพญาโศกของ
ครูสุพจน์ โตสง่า. วารสารมนุษยศาสตร์, 22(1), 207–230.
ธีระวุฒิ กลิ่นด้วง. (2549). วิเคราะห์เดี่ยวระนาดเอกเพลงกราวใน: กรณีศึกษาครูชฎิล นักดนตรี.
(วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพมหานคร.
บุญเชิด พิณพาทย์. (2534). เทคนิคการฝึกระนาดเอกเบื้องต้น. วารสารศึกษาศาสตร์ปริทัศน์, 8(1),
–141.
ปราชญา สายสุข. (2555). วิเคราะห์เดี่ยวระนาดเอกเพลงพญาโศก สามชั้นทางครูหลวงประดิษฐ์ไพเราะ
(ศร ศิลปบรรเลง) กรณีศึกษา: ครูอุทัย แก้วละเอียด และ พันโทเสนาะ หลวงสุนทร.
(วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพมหานคร.
พงษ์ศิลป์ อรุณรัตน์. (2550). ปฐมบทดนตรีไทย. นครปฐม: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พิษณุ บุญศรีอนันต์. (2551). การศึกษากลอนระนาดเอกและเทคนิคการบรรเลงระนาดเอกเพลงตระในพิธีไหว้
ครูดนตรีไทยบรรเลงโดย ครูนัฐพงศ์ โสวัตร.(วิทยานิพนธ์หลักสูตรปริญญาศิลปกรรมศาสตรมหา
บัณฑิต) มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, กรุงเทพมหานคร.
ภาควิชาดนตรี คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. (2568). ภาพอาจารย์ภาวัช หลวงสุนทร.
สืบค้น 14 มิถุนายน 2568, จาก https://music.human.ku.ac.th/lecturer.php
มนตรี ตราโมท และวิเชียร กุลตัณฑ์. 2523. ฟังและเข้าใจเพลงไทย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ไทยเขษม.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554. สืบค้น 6 พฤษภาคม 2568, จาก
https://dictionary.orst.go.th/
สงบศึก ธรรมวิหาร. (2540). ดุริยางค์ไทย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สงัด ภูเขาทอง. (2532). การดนตรีไทยและทางเข้าสู่ดนตรีไทย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์เรือนแก้วการพิมพ์.
สมพงษ์ กาญจนผลิน. (2556). บทเรียนสำเร็จรูปการฝึกหัดเครื่องดนตรี. กรุงเทพมหานคร:
โอ.เอส. พริ้นติ้ง เฮ้าส์.
สำเนียง มณีกาญจน์ และสมบัติ จำปาเงิน. (2539). ประชุมเพลงเถาของไทย. กรุงเทพมหานคร:
บริษัทต้นอ้อ แกรมมี่ จำกัด.
อัษฎาวุธ สาคริก. (2566). สุนทรเสียง สำเนียงเสนาะ. อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ
พันโทเสนาะ หลวงสุนทร ต.ช.ต.ม., จ.ภ. ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย)
ณ เมรุวัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร 26 มีนาคม พ.ศ. 2566. กรุงเทพมหานคร: บริษัทซาเร็นการพิมพ์ จำกัด.
เอกพจน์ ฉุนจุ้ย. (2564). กลวิธีการบรรเลงระนาดเอกประเภทเพลงรัวของครูไชยยะ ทางมีศรี.
(วิทยานิพนธ์หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต) สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์, นครปฐม.
