การศึกษาปัจจัยที่สร้างเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีแก่ผู้สูงอายุในจังหวัดเชียงใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษานี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่สร้างเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีแก่ผู้สูงอายุ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาในครั้งนี้ เป็นผู้สูงอายุในจังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งกำหนดขนาดของกลุ่มตัวอย่างด้วยสูตรของคอแครน (Cochran) ในกรณีที่ไม่ทราบขนาดของประชากรที่แน่นอน โดยประมาณค่าสัดส่วนของลักษณะที่สนใจในประชากร เท่ากับ 0.5 ของขนาดประชากรที่ต้องการ ทำให้สามารถกำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างไว้อย่างต่ำที่สุด คือ 384 คน ทั้งนี้ ผู้วิจัยได้เพิ่มจำนวนไป 3 เปอร์เซ็นต์ เพื่อป้องกันการคลาดเคลื่อนของข้อมูล จึงได้เก็บข้อมูลจากลุ่มตัวอย่าง จำนวน 396 คน โดยใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน (Multi-stage Sampling) โดยเริ่มจากการสุ่มกลุ่มตัวอย่างแบบกลุ่ม โดยกำหนดแบ่งเชียงใหม่ออกเป็น 25 เขตพื้นที่ ตามอำเภอต่างๆ ในจังหวัดเชียงใหม่ หลังจากนั้นใช้วิธีการคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง โดยกำหนดกลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุซึ่งมีอายุตั้งแต่ 60 ปี ขึ้นไป และเป็น “ผู้ที่มีคุณภาพชีวิตที่ดี” โดยวัดจากดัชนีชี้วัดคุณภาพชีวิตขององค์การอนามัยโลกฉบับสั้น ภาษาไทย หลังจากนั้นผู้วิจัยได้สร้างเครื่องมือวิจัยซึ่งวัดคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุโดยมีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับ 4 ด้าน คือ สุขภาพ ครอบครัว สวัสดิการสังคม และเศรษฐกิจ โดยเป็นแบบสอบถามแบบมาตราส่วนประเมินค่า (Rating Scale) 5 ระดับ มีการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหา (Content Validity) จากผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 3 ท่าน ตรวจสอบค่าความเชื่อมั่น (Reliability) ด้วยค่าแอลฟาของครอนบาร์ค (Cronbach's alpha) มีค่าความเชื่อมั่นรายด้านอยู่ระหว่าง .72 - .85 และมีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับ เท่ากับ .87 คณะผู้วิจัยวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ในการบรรยายข้อมูลทั่วไปของกลุ่มตัวอย่าง และใช้สถิติอ้างอิง ได้แก่ สถิติทดสอบทีกรณีกลุ่มตัวอย่างสองกลุ่มที่เป็นอิสระต่อกัน (t-test independent) และการวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว (One-Way ANOVA)
ผลการศึกษาพบว่า จากผู้สูงอายุ 396 คน ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่ เป็นเพศชาย อายุระหว่าง 65 -69 ปี มีสถานภาพสมรส อาศัยอยู่กับคู่สมรสโดยไม่มีบุตรหลานอาศัยอยู่ด้วย และใช้สิทธิบัตรทองในการรักษาพยาบาล จำนวน สำหรับปัจจัยที่เสริมสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีในด้านสุขภาพ ด้านครอบครัว ด้านสวัสดิการภาครัฐ และด้านเศรษฐกิจ ของผู้สูงอายุในจังหวัดเชียงใหม่ ได้ข้อสรุป ดังนี้ 1) ความแตกต่างด้านเพศ ไม่มีผลต่อปัจจัยเสริมสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีในด้านสุขภาพ ด้านครอบครัว ด้านสวัสดิการภาครัฐ และด้านเศรษฐกิจ 2) อายุที่แตกต่างกัน มีผลต่อปัจจัยเสริมสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีในด้านสุขภาพ ด้านครอบครัว ด้านสวัสดิการภาครัฐ และด้านเศรษฐกิจ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ .05 3) สถานะทางเศรษฐกิจที่แตกต่างกัน ส่งผลต่อปัจจัยเสริมสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีในด้านสุขภาพ ด้านครอบครัว ด้านสวัสดิการภาครัฐ และด้านเศรษฐกิจที่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ .05 4) พฤติกรรมการออกกำลังกายที่แตกต่างกัน มีผลต่อปัจจัยเสริมสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีในด้านสุขภาพที่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ .05
Article Details
บทความวิจัยนี้เป็นของลิขสิทธิ์
เอกสารอ้างอิง
ขวัญสุดา บุญทศ และขนิษฐา นันทบุตร. (2560). ความสุข ความทุกข์ และสุขภาพจิตผู้สูงอายุในชุมชนแห่งหนึ่งในภาคเหนือตอนบน ประเทศไทย. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย., 62(3): 257-270.
จิตนภา ฉิมจนดา. (2555). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความสุขในชีวิตของผู้สูงอายุในชุมชน จังหวัดนครปฐม. พยาบาล ศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพยาบาลเวชปฏิบัติชุมชน. มหาวิทยาลัยคริสเตียน.
เจษฎา บุญทา. (2545). คุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในตำบลแม่หอพระ อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่. สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ดิเรก ปัทมสิริวัฒน์. (2551). ความสามารถการออมของครัวเรือนไทยและความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ. วารสารเศรษฐศาสตร์ศรีนครินทรวิโรฒ. 4(4): 19-49.
ประนอม โอทกานนท์. (2554). ชีวิตที่สุขสมบูรณ์ของผู้สูงอายุไทย หลักการ งานวิจัย และบทเรียนจากประสบการณ์. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประภาพร จินันทุยา. (2536) คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในชมรมทางสังคมผู้สูงอายุดินแดง. พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพยาบาลศาสตร์, มหาวิทยาลัยมหิดล.
ปิยภรณ์ เลาหบุตร. (2557). คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในชุมชนหมู่ 7 ตำบลพลูตาหลวง อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี. รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารทั่วไป, มหาวิทยาลัยบูรพา.
ภาวิณี วรประดิษฐ. (2554). ผู้สูงอายุและภาวะสุขภาพผู้สูงอายุ. [ออนไลน์] ได้จาก : http://trat.nfe.go.th/ trat/topic5_old.php?page=10
มารศรี นุชแสงพลี. (2532). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความพึงพอใจของผู้สูงอายุ: ศึกษากรณีผู้สูงอายุในชุมชนบ่อนไก่กรุงเทพมหานคร. สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต สาขาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา,มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
รักษพล สนิทยา และวิราภรณ์ โพธิศิริ. (2554). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะสุขภาพจิตของผู้สูงอายุในจังหวัดน่าน. การประชุมวิชาการประชากรศาสตร์แห่งชาติครั้งที่ 3 มหาวิทยาลัยมหิดล, 16 -17 กุมภาพันธ์2554., หน้า 55-63.
วรัทยา กุลเกลี้ยง. (2556). คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในเขตเทศบาลนครขอนแก่น อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น. เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัย ขอนแก่น.
วาสนา อ่ำเจริญ. (2552). การศึกษาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในเขตองค์การบริหารส่วนตำบลบางนาง อำเภอพานทอง จังหวัดชลบุรี. รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิตสาขาวิชาการบริหารทั่วไป, มหาวิทยาลัยบูรพา.
วิทมา ธรรมเจริญ. (2555). อิทธิพลของปัจจัยภายนอกและปัจจัยภายในที่มีต่อความสุขของผู้สูงอายุ. วิทยานิพนธ์ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาสถิติประยุกต์, สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
สมสุข สิงหปัญจนที. (2540). คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุที่มีความดันโลหิตสูงชนิดไม่ทราบสาเหตุ. พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพยาบาลผู้ใหญ่, มหาวิทยาลัยมหิดล.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.(2544) . แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 8. [ออนไลน์] ได้จาก : http://www. nesdb.go.th/ewt_dl_link.php?nid=3783
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.(2560) . แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12. [ออนไลน์] ได้จาก : http://www. nesdb.go.th/ ewt_news.php?nid=6420
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2560) จำนวนและสัดส่วนของผู้สูงอายุไทยในภาพรวม. [ออนไลน์] ได้จาก : http://www.dop.go.th/th/know/1/45
สุภาณี อ่อนชื่นจิตร และฤทัยพร ตรีตรง. (2549). การบริการสุขภาพที่บ้าน. พิมพ์ครั้งที่ 2., คณะพยาบาลศาสตร์, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
สุรกุล เจนอบรม. (2541). วิสัยทัศน์ผู้สูงอายุและการศึกษานอกระบบสำหรับผู้สูงอายุไทย. กรุงเทพฯ : ภาควิชาการศึกษานอกโรงเรียน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุวัฒน์ มหัตนิรันดร์กุล. (2545). เครื่องชี้วัดคุณภาพชีวิตขององคการอนามัยโลกชุดยอ ฉบับภาษาไทย. [ออนไลน์] ได้จาก : https://www.dmh.go.th/test/download/ files/whoqol.pdf
อมรรัตน์ เนียมสรรค์ นงนุช โอบะ และสมบูรณ์ ตันสุภสวัสดิกุล. (2555). ผลของการออกกำลังกายแบบแอโรบิคโดยใช้วงดนตรีโปงลางต่อสมรรถภาพทางกายและระดับความดันโลหิตของผู้สูงอายุความดันโลหิตสูง. วารสารการพยาบาลและสุขภาพ. 6(2) : 62-75.
อารดา ธีระเกียรติกาจร. (2554). คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในเขตเทศบาล ตำบลสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
อารีวรรณ คุณเจตน์. (2541). คุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในจังหวัดจันทบุรี. พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพยาบาลชุมชน, มหาวิทยาลัยบูรพา.
อุมาพร อุดมทรัพยากุล. (2536). ปัจจัยที่มีผลต่อความพึงพอใจในชีวิตของผู้สูงอายุเขตเมืองสุพรรณบุรี. วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาชีวสถิติ, มหาวิทยาลัย มหิดล.
Blanchflower, David G. and Andrew J. Oswald (2005). Happiness and the Human Development Index: The Paradox of Australia. Australian Economic Review., 38(3): 307-318.
Butler, R. N., Davis. R., Lewis. C. B.,Nelson. M. E., and Strauss. E. (1995). Physical fitness: Benefits of exercising for the older patient. Medicine & Science in Sports & Exercise, 27(3): 641-647.
Chodzko-Zajko WJ, Proctor DN, Fiatarone Singh MA, Minson CT, Nigg CR, Salem GJ, Skinner JS. (2009). Exercise and physical activity for older adults. Medicine & Science in Sports & Exercise. , 41(7): 1510-1530.
Frey, Bruno S. and Alois Stutzer (2000). Happiness, Economy and Institutions. Economic Journal 110(466): 918-938.
Georgia M. Barrow and Patricia A. Smith. (1980). Aging, the Individual, and Society. West Publishing Company, Minnesota, USA.
Gurin, G.; Feld, S.; Veroff, J. (1960). Americans View their Mental Health. A Nationwide Interview Survey. Arno Press, New York, USA.
Liu M and So H. (208). Effects of Tai Chi exercise program on physical fitness, fall related perception and health status in institutionalized elder. Taehan Kanho Hakhoe Chi., 38(4): 620-628.
Oswald, Andrew J. (1997). Happiness and Economic Performance. Economic Journal., 107 (445): 1815-31.
