การมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ “ดอยเสมอดาว” อุทยานแห่งชาติศรีน่าน จังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ในพื้นที่อุทยานแห่งชาติดอยเสมอดาว 2) ศึกษาแนวทางการพัฒนาระดับของการมีส่วนร่วมในชุมชนในการจัดการการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์อุทยานแห่งชาติดอยเสมอดาวอย่างยั่งยืน เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Method) ใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการวิจัยเชิงปริมาณ และใช้แบบสัมภาษณ์เป็นเครื่องมือในการวิจัยเชิงคุณภาพ มีกลุ่มตัวอย่าง คือ ประชากรในชุมชนบ้านหนองบัว ตำบลศรีษะเกษ อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน จำนวน 287 คน และเจ้าหน้าที่อุทยานแห่งชาติศรีน่าน ดอยเสมอดาว จำนวน 14 คน รวมทั้งสิ้นจำนวน 301 คน คำนวณขนาดของกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตรของ ทาโร่ ยามาเน่ ที่ระดับความเชื่อมั่น 95% ได้ขนาดกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย จำนวนทั้งสิ้น 172 คน

ผลการวิจัยพบว่า 1) การมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ในพื้นที่ดอยเสมอดาวอุทยานแห่งชาติศรีน่าน ตำบลศรีษะเกษ อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน อยู่ในระดับน้อย 2) แนวทางการพัฒนาระดับของการมีส่วนร่วมในชุมชนในการจัดการการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์อุทยานแห่งชาติดอยเสมอดาวอย่างยั่งยืน จำเป็นต้องกำหนดแนวทางการควบคุมให้ผู้ประกอบการภาคเอกชนเคารพกติกาของชุมชน เน้นการรักษาเอกลักษณ์ของท้องถิ่น  การกระจายรายได้จากการท่องเที่ยวควรเป็นไปอย่างยุติธรรมเพื่อป้องกันปัญหาความขัดแย้งในชุมชน ควรจัดประชุมทุกเดือนเพื่อให้สมาชิกชุมชนและผู้ประกอบการได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็น สรุปผลการดำเนินงาน และร่วมกันหาแนวทางพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ตลอดจนการแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ควรจัดให้มีโครงการอบรมมัคคุเทศก์ท้องถิ่นและยุวมัคคุเทศก์ รวมถึงผู้ที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยว เพื่อเพิ่มพูนความรู้และความเข้าใจในเรื่องการอนุรักษ์ทรัพยากรการท่องเที่ยวในชุมชน ความรู้เกี่ยวกับท้องถิ่น และทรัพยากรในท้องถิ่น การอบรมนี้จะช่วยให้ผู้เข้าร่วมสามารถเผยแพร่ข้อมูลอย่างถูกต้องและชัดเจนแก่นักท่องเที่ยว