แนวทางการสร้างนาฏกรรมจากโบราณคติ

บทคัดย่อ

               บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งวิทยานิพนธ์เรื่องการสร้างนาฏกรรมจากโบราณคติ มีวัตถุประสงค์ 1) พัฒนาการนาฏกรรมจากโบราณคติ 2) แนวทางการสร้างนาฏกรรมจากโบราณคติ ซึ่งบทความนี้กล่าวถึงวัตถุประสงค์ข้อที่ 2 โดยศึกษาเอกสาร สัมภาษณ์ สังเกต การสนทนากลุ่ม เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ นำเสนอข้อมูลเชิงพรรณนา โดยมีขอบเขตศึกษานาฏกรรมจากโบราณคติเรื่องพระมหาชนก พ.ศ.2540 ถึงพระมหาชนก เดอะ ฟีโนมีนอนไลฟ์ โชว์

                    ผลการวิจัยพบว่า นาฏกรรมจากโบราณคติเรื่องพระมหาชนกเกิดจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชฯ บรมนาถบพิตร ทรงสดับพระธรรมเทศนา พ.ศ. 2520 ของสมเด็จพระมหาวีรวงศ์ และทรงสนพระราชหฤทัยในคติคำสอน ทรงค้นพระไตรปิฏกและพระราชนิพนธ์เป็นวรรณกรรมเรื่องพระมหาชนกขึ้นในพ.ศ.2539 เพื่อเป็นคติเตือนใจพสกนิกรชาวไทย จากนั้น พลเอกชวลิต ยงใจยุทธ ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีมอบหมายให้ครูเสรี หวังในธรรม นำบทพระราชนิพนธ์มาจัดสร้างเป็นละครในวันข้าราชการพลเรือนสามัญ 30 มี.ค. 2540 และพัฒนาไปสู่แนวทางการสร้างนาฏกรรมจากโบราณคติเรื่องพระมหาชนก จำนวน 9 รูปแบบหลัก คือ 1) ละครพันทาง 2) หนังตะลุง 3) ลิเก 4) หมอลำ 5) ละครฟ้อนล้านนา 6) หุ่นละครเล็ก 7) หุ่นกระบอกไทย 8) ละครเพลง 9) การ์ตูนแอนนิเมชั่น โดยแต่ละแนวทางขึ้นอยู่กับความถนัด งบประมาณ สถานที่จัดแสดงและการบริหารจัดการของผู้จัดสร้าง ผู้วิจัยเล็งเห็นว่าโบราณคติเป็นภูมิปัญญาทางคลังสมองที่มีมาจากอดีตกาลจะปรากฏขึ้น  เมื่อมนุษย์มีทัศนคติย่อหย่อนกับคุณธรรมจริยธรรม ดังนั้นโบราณคติจึงเป็นเครื่องมือในการเตือนสติและขัดเกลาจิตใจ เพื่อเป็นแนวทางต่อการพัฒนาชีวิตของมนุษย์และสังคมไทย ตลอดจนเป็นคุณูปการในการต่อยอดเป็นนาฏกรรมตามแนวทางอื่น ๆ สืบไป