การนำหลักกฎหมายทั่วไปมาพิจารณาคดีพิพาทเกี่ยวกับสัญญาทางปกครอง: ศึกษากรณีหลักสุจริตในสัญญาสัมปทานและสัญญาจัดให้มีสิ่งสาธารณูปโภค

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ศึกษาในเรื่องของการนำ “หลักสุจริต” มาปรับใช้ในการพิจารณาพิพากษาคดีพิพาท เกี่ยวกับสัญญาทางปกครอง ศึกษาเฉพาะกรณีสัญญาสัมปทานและสัญญาจัดให้มีสิ่งสาธารณูปโภค โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อนำ “หลักสุจริต” อันเป็นพื้นฐานของกฎหมายในทุกระบบมาบัญญัติเป็นกฎหมายลายลักษณ์อักษร เพื่อบังคับใช้แก่คู่สัญญาใน “สัญญาทางปกครอง” โดยศึกษาเปรียบเทียบกับกฎหมายต่างประเทศ “หลักสุจริต” เป็นหลักกฎหมายทั่วไปที่มีความสำคัญต่อกฎหมายแพ่งทั้งระบบ โดยเฉพาะในเรื่องของการทำสัญญาในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์พบว่า มีการบัญญัติถึง “หลักสุจริต” จำนวนหลายมาตรา เพื่อควบคุมการกระทำและการปฏิบัติตามสัญญาของคู่สัญญาอันสำคัญที่อาจส่งผลให้การกระทำนั้นชอบหรือไม่ชอบด้วยกฎหมายได้ แต่ในส่วนของบทบัญญัติของสัญญาทางปกครอง ในพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 กลับไม่พบการกำหนดถึงหลักสุจริตที่เกี่ยวข้องกับการกระทำหรือการปฏิบัติตามสัญญาของคู่สัญญาเลย จากการศึกษาโดยการค้นคว้าทางเอกสาร งานวิจัยและคำ พิพากษาศาลปกครอง พบว่า่ ตุลาการศาลปกครองได้นำหลักสุจริตตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาปรับใช้ในคดีพิพาทเกี่ยวกับสัญญาทางปกครองหลายคดี มีทั้งกล่าวอ้างหลักสุจริตทั่วไปตามมาตรา 5 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และที่ไม่ได้กล่าวอ้างอันอาจเนื่องมาจากการขาดบทบัญญัติถึงหลักสุจริต ซึ่งคดีพิพาทที่เข้าสู่การ พิจารณาของศาลปกครองนั้น ส่วนใหญ่เกิดจากการใช้เอกสิทธิ์ของคู่สัญญาฝ่ายรัฐในการบอกเลิก แก้ไขหรือเปลี่ยนแปลงสัญญาฝ่ายเดียว ดังนั้น ผู้วิจัยจึงมีข้อเสนอแนะให้มีการบัญญัติ “หลักสุจริต” อันเป็นหลักจริยธรรมสากลที่ได้รับการยอมรับจากนานาประเทศ ซึ่งมีความสำคัญยิ่งต่อกระบวนการทั้งหมดของการทำสัญญามากำหนดบังคับใช้แก่คู่สัญญาทางปกครอง