การดำเนินงานสภานักเรียนเพื่อส่งเสริมประชาธิปไตยในโรงเรียน: กรณีศึกษาโรงเรียนปฏิบัติดีเลิศของไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการดำเนินงานสภานักเรียนที่ส่งเสริมประชาธิปไตยใน โรงเรียนปฏิบัติดีเลิศ ผู้วิจัยเลือกกลุ่มผู้ให้ข้อมูลในการวิจัยเป็นกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงคือครูสังคมศึกษา ครูฝ่ายกิจการนักเรียน และตัวแทนคณะกรรมการนักเรียน จำนวน 32 คน จาก 10 โรงเรียน การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ

ผลการวิจัยพบว่า 1) ระบบการลงสมัครรับเลือกตั้งนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หรือ 5 ที่ ต้องการสมัครเข้าเป็นคณะกรรมการสภานักเรียนจะต้องจัดตั้งทีมที่มีสมาชิกประมาณ 8-15 คน การตั้งชื่อทีม ซึ่งนิยมใช้สัญลักษณ์สีประจำโรงเรียนระดับชั้น หรือคำวัยรุ่น 2) ระบบการออกเสียงและการรณรงค์หาเสียงนักเรียนทุกคนในโรงเรียนมีสิทธิลงคะแนนเสียง 1 คน ต่อ 1 เสียงคณะกรรมการการเลือกตั้งของโรงเรียน จะคอยดูแลการเลือกตั้งและการนับคะแนนเสียงซึ่งจะต้องทำให้แล้วเสร็จภายในวันที่จัดการเลือกตั้งส่วน การรณรงค์หาเสียงนักเรียนมีการนำเสนอนโยบาย และกิจกรรมต่างๆ ในรูปแบบของการโต้วาทีและการจัดทำป้ายประกาศรณรงค์หาเสียง 3) รูปแบบสภานักเรียน มี 3 รูปแบบหลัก ได้แก่ (3.1) สภานักเรียนที่ มีคณะกรรมการบริหารงานชุดเดียวดำเนินงานทุกกิจกรรมในโรงเรียน ยกเว้นงานกีฬาสีที่มีคณะกรรมการ คณะสีดำเนินงาน (3.2) สภานักเรียนที่มีคณะกรรมการบริหาร 2 ชุด คือ คณะกรรมการชุดที่ 1 ทำหน้าที่บริหารงานและคณะกรรมการชุดที่ 2 ทำหน้าที่ตรวจสอบและถ่วงดุลการดำเนินงานของกรรมการบริหาร (3.3) สภานักเรียนที่เป็นส่วนหนึ่งของชุมชน คือ องค์การบริหารส่วนตำบลมีหน้าที่ช่วยเหลือกิจกรรมของชุมชน เน้นการมีส่วนร่วมของนักเรียนกับชุมชน 4) กิจกรรมสภานักเรียนมีส่วนในการพัฒนาพฤติกรรม และคุณลักษณะประชาธิปไตย ทั้งสามัคคีธรรมคารวธรรม และปัญญาธรรม และยังเป็นกิจกรรมสำคัญในการปลูกฝังวิถีชีวิตประชาธิปไตยให้กับนักเรียน