บทบาทของอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุในกระบวนการจัดการดูแลผู้สูงอายุแบบรายกรณี: กรณีศึกษาตำบลบางสีทอง จังหวัดนนทบุรี

บทคัดย่อ

การศึกษาเรื่อง “บทบาทของอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุในกระบวนการจัดการดูแลผู้สูงอายุแบบรายกรณี: กรณีศึกษาตำบลบางสีทอง จังหวัดนนทบุรี” มีวัตถุประสงค์1) เพื่อศึกษาสถานการณ์ความจำเป็นในการพัฒนาอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุเข้าสู่กระบวนการจัดการดูแลผู้สูงอายุแบบรายกรณี 2) เพื่อศึกษาบทบาทของอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุในกระบวนการจัดการดูแลผู้สูงอายุแบบรายกรณีและ 3) เพื่อศึกษาความมุ่งมั่นในบทบาทของอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุในกระบวนการจัดการดูแลผู้สูงอายุแบบรายกรณี โดยรวบรวมข้อมูลจากอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุที่อยู่ในกระบวนการจัดการดูแลผู้สูงอายุแบบรายกรณี จำนวน 54 คนผู้จัดการดูแลผู้สูงอายุรายกรณี จำนวน 9 คน และเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง ด้วยวิธีการสังเกต การสัมภาษณ์ และสำรวจด้วยแบบสอบถาม

ผลการศึกษาพบว่าอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุเข้าสู่กระบวนการดูแลผู้สูงอายุแบบรายกรณี เนื่องจากต้องดูแลผู้สูงอายุที่ไร้ที่พึ่ง และมีปัญหาซับซ้อน สำหรับบทบาทของอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุในกระบวนการจัดการดูแลผู้สูงอายุแบบรายกรณี ประกอบด้วยบทบาทที่อาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุได้กระทำในกระบวนการจัดการดูแลผู้สูงอายุแบบรายกรณี ได้แก่บทบาทในการรวบรวมข้อมูล บทบาทการสังเกตการณ์ บทบาทการวิเคราะห์สภาพปัญหา บทบาทการให้การดูแล บทบาทการให้ความรู้และคำแนะนำ บทบาทการประสานงาน บทบาทการเสริมพลังแก่ผู้สูงอายุ บทบาทการบันทึกการปฏิบัติงาน บทบาทการพิทักษ์สิทธิ์ บทบาทการเฝ้าระวัง เป็นต้น สำหรับการศึกษาความมุ่งมั่นในบทบาทของอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุ พบว่า เกิดจากความต้องการอยากได้บุญ ได้กุศล ความต้องการทำประโยชน์เพื่อผู้สูงอายุ ความรู้สึกพึงพอใจของผู้สูงอายุที่ยิ่งส่งเสริมให้มีความตั้งใจทำงานอาสาสมัครต่อไป และต้องการรักษาคุณภาพงานอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุที่นับวันจะดีขึ้น จนสร้างชื่อเสียงในการดูแลผู้สูงอายุให้กับชุมชนบางสีทอง

ข้อเสนอแนะในระดับนโยบายควรจัดทำฐานข้อมูลผู้สูงอายุในตำบลบางสีทองให้ทันสมัยอยู่เสมอ ควรมีการพัฒนาระบบกลไกการดำเนินการดูแลผู้สูงอายุแบบรายกรณี ครอบคลุมทั้งการดูแลสุขภาพและการดูแลทางสังคม เพื่อเป็นการเติมเต็มให้เกิดการดูแลผู้สูงอายุอย่างเป็นองค์รวมควรมีนโยบายหรือแผนของการเสริมพลังเพื่อเติมเต็มความมุ่งมั่นในการทำงานอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุ เช่น การยกย่องให้รางวัลข้อเสนอแนะเชิงปฏิบัติควรจัดประชุมเพื่อทบทวนกระบวนการในการจัดการดูแลผู้สูงอายุแบบรายกรณี เพื่อแลกเปลี่ยนมุมมอง ปัญหาอุปสรรค และแนวทางในการแก้ไขปัญหาร่วมกัน ควรเน้นคุณภาพในการบันทึกข้อมูล และควรสร้างอาสาสมัครรุ่นเยาว์ที่สามารถรับช่วงต่อกิจกรรมจิตอาสาในชุมชนอย่างต่อเนื่อง

คำสำคัญ: บทบาท, อาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุ, การจัดการดูแลแบบรายกรณี (Case Management), ผู้สูงอายุ