การเติบโต ความถดถอย และการฟื้นตัวขบวนการนักศึกษาไทย

ผู้แต่ง

  • กนกรัตน์ เลิศชูสกุล

คำสำคัญ:

การเมืองไทย, ขบวนการนักศึกษา, ประชาธิปไตย, เผด็จการทหาร, รัฐประหาร 2557

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้ศึกษาปัจจัยการเติบโต ความถดถอย และการ ฟื้นฟูบทบาทขบวนการนักศึกษาในการเมืองไทยนับตั้งแต่ทศวรรษ 2510 จนถึงปัจจุบัน โดยอาศัยกรอบปัจจัยเรื่อง “ระบบการเมือง” ภายใต้ทฤษฎี ขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคม (social movement theory) ที่ใช้อธิบาย บทบาททางการเมืองที่แตกต่างกันของขบวนการนักศึกษาในประเทศที่มี อุตสาหกรรมก้าวหน้ากับประเทศในโลกที่สาม สำาหรับการเมืองไทยในช่วง ทศวรรษ 2510 ภายใต้รัฐบาลเผด็จการทหาร โครงสร้างทางการเมืองไม่เอื้อ ใหต้วัแสดงทางการเมอืงอนื่ๆ ไดร้บัการพฒันา ในขณะทนี่กัศกึษาเปน็ชนชนั้ กลางกลุ่มใหม่ที่มีทุนทางสังคมและการเมืองสูงกว่ากลุ่มอื่นๆ จึงกลายเป็น พลังสำาคัญในการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง ในขณะที่ช่วงทศวรรษ 2520 – 2550 การเมืองไทยภายใต้บริบทการเติบโตของประชาธิปไตยและเสรีภาพ ทางการเมอืง ทาำใหเ้กดิการขยายตวัของพลงัและสถาบนัทางการเมอืงทหี่ลาก หลายและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ส่งผลให้นักศึกษามีบทบาททางการเมือง น้อยลงโดยเปรียบเทียบ แต่หลังรัฐประหารในปี 2557 การเมืองไทยกลับสู่ บริบททางการเมืองแบบเผด็จการ พลังการเมืองต่างๆ ที่เคยมีบทบาทก่อน หน้านี้ถูกควบคุมอย่างเข้มข้นโดยรัฐบาลทหาร นักศึกษาซึ่งมีสถานะพิเศษ ทั้งจากมรดกทางประวัติศาสตร์ และสถานภาพพิเศษของสถาบันอุดมศึกษา ทาำใหข้บวนการนกัศกึษากลายเปน็หนงึ่ในพลงัทางการเมอืงทสี่าำคญัเพยีงไม่ กี่พลังที่ยังคงยืนหยัดต่อต้านระบอบเผด็จการทหาร12บทความชิ้นนี้ศึกษาปัจจัยการเติบโต ความถดถอย และการ ฟื้นฟูบทบาทขบวนการนักศึกษาในการเมืองไทยนับตั้งแต่ทศวรรษ 2510 จนถึงปัจจุบัน โดยอาศัยกรอบปัจจัยเรื่อง “ระบบการเมือง” ภายใต้ทฤษฎี ขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคม (social movement theory) ที่ใช้อธิบาย บทบาททางการเมืองที่แตกต่างกันของขบวนการนักศึกษาในประเทศที่มี อุตสาหกรรมก้าวหน้ากับประเทศในโลกที่สาม สำาหรับการเมืองไทยในช่วง ทศวรรษ 2510 ภายใต้รัฐบาลเผด็จการทหาร โครงสร้างทางการเมืองไม่เอื้อ ใหต้วัแสดงทางการเมอืงอนื่ๆ ไดร้บัการพฒันา ในขณะทนี่กัศกึษาเปน็ชนชนั้ กลางกลุ่มใหม่ที่มีทุนทางสังคมและการเมืองสูงกว่ากลุ่มอื่นๆ จึงกลายเป็น พลังสำาคัญในการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง ในขณะที่ช่วงทศวรรษ 2520 – 2550 การเมืองไทยภายใต้บริบทการเติบโตของประชาธิปไตยและเสรีภาพ ทางการเมอืง ทาำใหเ้กดิการขยายตวัของพลงัและสถาบนัทางการเมอืงทหี่ลาก หลายและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ส่งผลให้นักศึกษามีบทบาททางการเมือง น้อยลงโดยเปรียบเทียบ แต่หลังรัฐประหารในปี 2557 การเมืองไทยกลับสู่ บริบททางการเมืองแบบเผด็จการ พลังการเมืองต่างๆ ที่เคยมีบทบาทก่อน หน้านี้ถูกควบคุมอย่างเข้มข้นโดยรัฐบาลทหาร นักศึกษาซึ่งมีสถานะพิเศษ ทั้งจากมรดกทางประวัติศาสตร์ และสถานภาพพิเศษของสถาบันอุดมศึกษา ทาำใหข้บวนการนกัศกึษากลายเปน็หนงึ่ในพลงัทางการเมอืงทสี่าำคญัเพยีงไม่ กี่พลังที่ยังคงยืนหยัดต่อต้านระบอบเผด็จการทหาร

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

กนกรัตน์ เลิศชูสกุล

หน่วยงานสังกัด            อาจารย์ ดร. ประจำภาควิชาการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ความสนใจทางวิชาการ   มีความสนใจด้านการเมืองเปรียบเทียบ การเมืองภาคประชาชน การเมืองเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ขบวนการนิสิตนักศึกษา

วุฒิการศึกษา               สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอกสาขาการเมืองการปกครอง

ที่อยู่ติดต่อกลับ            ภาควิชาการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

                                    ถนนพญาไท ปทุมวัน กทม. 10330

                                    อีเมล kanokrat.l@chula.ac.th

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2018-10-03