สถาบันอุดมศึกษากับการขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน: พันธกิจสำคัญและสิ่งกีดขวาง
คำสำคัญ:
สถาบันอุดมศึกษา, เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน, ความยั่งยืน, การมีส่วนร่วมของชุมชน, การบูรณาการนโยบายบทคัดย่อ
บทความนี้ มุ่งวิเคราะห์บทบาทของสถาบันอุดมศึกษาในการขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) โดยพิจารณาจากพันธกิจหลัก ได้แก่ การเรียนการสอน การวิจัย การบริการวิชาการ และการบริหารจัดการภายในมหาวิทยาลัย ผลการวิเคราะห์ชี้ให้เห็นว่า สถาบันเหล่านี้มีขีดความสามารถเชิงโครงสร้างในการขับเคลื่อน SDGs ระดับสูง อย่างไรก็ตาม ข้อจำกัดของสถาบันเหล่านี้ก็คือ ส่วนใหญ่ยังคงเน้นการเพิ่มจำนวนนักศึกษา ขาดบูรณาการเชิงนโยบาย และขาดการเชื่อมโยงระหว่างวิชาการกับสังคม บทความนี้จึงเสนอแนวทางการพัฒนาองค์กรโดยการฝังแนวคิดความยั่งยืนให้เป็นส่วนสำคัญของวัฒนธรรมเชิงสถาบัน
Downloads
เอกสารอ้างอิง
บรรเจิด สิงคะเนติ (บ.ก.). (2567). สร้างชุมชนเข้มแข็งและกลไก “พื้นที่กลาง” ระดับจังหวัด: จุดคานงัดประเทศไทย. กรุงเทพฯ: สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ. https://law.nida.ac.th/wp-content/uploads/2024/11/E-Book-คานงัดประเทศไทย.pdf
ประเวศ วะสี. (2568). เร่งสร้างฐานแผ่นดินไทยให้มั่นคง คนไทยปลอดภัยจากภัยพิบัติโลก. กรุงเทพฯ. มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ https://www.jitwiwat.com/_files/ugd/618af2_d8982438258247719cf86c420657a8e6.pdf
ประเวศ วะสี. (2561, 2 ตุลาคม). สัมภาษณ์พิเศษ: “นพ.ประเวศ วะสี” ชู “หมูป่าโมเดล” พาคนไทยออกจากถ้ำแห่งวิกฤติ. สยามรัฐออนไลน์. https://dol.thaihealth.or.th/File/media/e2e220df-4a32-432c-bd9b-b7b09bbf9de6.pdf
ปริญญา เทวานฤมิตรกุล. (2555). การศึกษาเพื่อสร้างพลเมือง (Civic Education). กรุงเทพฯ: นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์.
พิชาย รัตนดิลก ณ ภูเก็ต. (2552). องค์การและการบริหารจัดการ = Organization and management. นนทบุรี: ธิงค์ บียอนด์ บุ๊คส์.
สมศักดิ์ สามัคคีธรรม. (2556). บทวิจารณ์หนังสือเรื่อง “Handbook of Transdisciplinary Research”. วารสารพัฒนาสังคม, 15(2), 113–125. https://gsdms.nida.ac.th/images/jsd/Y15_2/7-บทวิจารณ์หนังสือ%20เรื่อง%20“Handbook%20of%20Transciplinary%20Research”.pdf
สมศักดิ์ สามัคคีธรรม. (2564). ธรรมาภิบาลและความรับผิดชอบทางสังคม (ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
สมศักดิ์ สามัคคีธรรม. (2568). การจัดการเปลี่ยนแปลงองค์การ: ยุทธศาสตร์ โครงสร้าง ภาวะผู้นำ ยุทธวิธี และวัฒนธรรมองค์การ. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
Adelman, C. (1993). Kurt Lewin and the origins of action research. Educational Action Research, 1(1), 7–24. https://doi.org/10.1080/0965079930010102
Adler, R. P., & Goggin, J. (2005). What do we mean by “civic engagement”? Journal of Transformative Education, 3(3), 236–253. https://doi.org/10.1177/1541344605276792
Ahmadein, G. (2019). Obstacles and opportunities for achieving the SDGs at higher education institutions: A regional Arab perspective. In Implementing the 2030 agenda at higher education institutions: Challenges and responses. Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Amauchi, J. F., Gauthier, M., Ghezeljeh, A., L. Giatti, L. L., Keats, K., Sholanke, D., Zachari, D., & Gutberlet, J. (2022). The power of community-based participatory research: Ethical and effective ways of researching. Community Development, 53(1), 3–20. https://doi.org/10.1080/15575330.2021.1936102
Banerjee, A., Murphy, E., & Walsh, P. P. (2020). Perceptions of multi-stakeholder partnerships for the sustainable development goals: A case study of Irish non-state actors. Sustainability, 12(21), 8872. https://doi.org/10.3390/su12218872
Basler, T. G. (2005). Community outreach partnerships. Reference Services Review, 33(1), 31–37. https://doi.org/10.1108/00907320410519441
Berg, J. (2013). How to define civic engagement. Paper presented at the American Political Science Association Teaching and Learning Conference, Long Beach, CA.
Bouchrika, I. (2025). 60 university statistics: 2025 data, trends & predictions. Retrieved March 24, 2025, from https://research.com/universities/college-statistics
Bringle, R. G., & Hatcher, J. A. (2011). The role of service-learning in higher education. In The handbook of practice and research in study abroad: Higher education and the quest for global citizenship (pp. 311–332). New York, NY: Routledge.
Carroll, P., Child, S., & Darlington, E. (2015). Assessing active citizenship: An international perspective. Research Matters, (19), 1–15.
Chankseliani, M., & McCowan, T. (2021). Higher education and the Sustainable Development Goals. Higher Education, 81, 1–8. https://doi.org/10.1007/s10734-020-00652-w
Chiotha, S. S., Mpekansambo, L., & Eneya, L. (2019). The role of the University of Malawi towards successful implementation of the SDGs. In Implementing the 2030 agenda at higher education institutions: Challenges and responses. Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Cruz, S. A. (2023). SDG 17 and global partnership for sustainable development: Unraveling the rhetoric of collaboration. Frontiers in Environmental Science, 11, 1155828. https://doi.org/10.3389/fenvs.2023.1155828
Dickens, L., & Watkins, K. (1999). Action research: Rethinking Lewin. Management Learning, 30(2), 127–140. https://doi.org/10.1177/1350507699302002
Didriksson, A. (2019). The huge challenge for universities of Latin America to advance in the achievement of the Sustainable Development Goals (SDGs). In Implementing the 2030 agenda at higher education institutions: Challenges and responses. Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Flyvbjerg, B. (2001). Making social science matter: Why social inquiry fails and how it can succeed again. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Gual, C. (2019). Are universities ready to have a real impact on achieving the Sustainable Development Goals (SDGs)? In Implementing the 2030 agenda at higher education institutions: Challenges and responses. Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
GUNi. (2018). Conclusion: Building and enhancing multi-stakeholder partnerships. In Approaches to SDG17 partnerships for the Sustainable Development Goals (SDGs). Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
GUNi. (2018). Introduction: Sharing and building on expertise for the goals—GUNi’s group of experts in SDGs and higher education. In Approaches to SDG17 partnerships for the Sustainable Development Goals (SDGs). Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Guterres, A. (2023). Introduction. In I. Toman, H. van’t Land, & M. Harris (Eds.), Accelerating action for the SDGs in higher education. Paris: International Association of Universities.
Hadorn, G. H., et al. (2007). The emergence of transdisciplinarity as a form of research. In G. H. Hadorn et al. (Eds.), Handbook of transdisciplinary research. Berne: Swiss Academies of Arts and Sciences.
Hergenrather, K. C., Geishecker, S., McGuire-Kuletz, M., Gitlin, D. J., & Rhodes, S. D. (2010). An introduction to community-based participatory research. Rehabilitation Education, 24(3–4), 225–238. https://doi.org/10.1891/088970110805029804
Jorgensen, T. (2018). European University Association (EUA): Universities as partners for sustainable development. In Approaches to SDG17 partnerships for the Sustainable Development Goals (SDGs). Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Jorgensen, T. (2019). Universities move to achieve the SDGs—and approach the next hurdle. In Implementing the 2030 agenda at higher education institutions: Challenges and responses. Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Kittipongvises, S., & Salathong, J. (2024). Chulalongkorn University and SDG 13 climate action: From policies to implementation on education, research, and public outreach. Journal of Contemporary East Asia Studies, 13(1).
https://doi.org/10.1080/24761028.2025.2459966
Koekkoek, A., Van Ham, M., & Kleinhans, R. (2021). Unraveling university–community engagement: A literature review. Journal of Higher Education Outreach and Engagement, 25(1), 3–24.
Kosor, M. M. (2023). Sustainable development goals and higher education: An efficiency analysis. Naše gospodarstvo/Our Economy, 69(3), 12–23. https://doi.org/10.2478/ngoe-2023-0014
Kumar, P., Caporarello, L., & Agrawal, A. (2024). Research from the global North and South on HEIs as a driver for SDGs. In Higher education for the Sustainable Development Goals (pp. 1–10). Bingley, UK: Emerald Publishing Limited. https://doi.org/10.1108/978-1-80382-525-020231001
Lewin, K. (1948). Resolving social conflicts. New York, NY: Harper & Row.
Meyers, S. A. (2009). Service learning as an opportunity for personal and social transformation. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 21(3), 373–381.
Muwanguzi, E., Dickens, S. C., & Kibaya, E. (2023). An analysis of community engagement in higher education: A conceptual exploration. British Journal of Education, Learning and Development Psychology, 6(3), 120–129. https://doi.org/10.52589/BJELDP-JX4KJGWO
Nilsson, S. (2012). Active citizenship: For a better European society. Brussels: European Economic and Social Committee.
Ogbuigwe, A. (2018). SDG17 partnerships for the goals: A view from inside Africa’s higher education institutions. In Approaches to SDG17 partnerships for the Sustainable Development Goals (SDGs). Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Okitasari, M., et al. (2018). Building successful multi-stakeholder partnerships to implement the 2030 agenda in the Asia-Pacific region. In Approaches to SDG17 partnerships for the Sustainable Development Goals (SDGs). Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Planell, J. A. (2018). Foreword. In Approaches to SDG17 partnerships for the Sustainable Development Goals (SDGs). Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Purcell, W. M. (2023). HESDG17 series editor—Preface. In A. Cabrera & D. Cutright (Eds.), Higher education and SDG17: Partnerships for the goals. Bingley, UK: Emerald Publishing Limited.
Queralt, A. (2018). The 2030 agenda and the “paradox of the hamster wheel”. In Approaches to SDG17 partnerships for the Sustainable Development Goals (SDGs). Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Rhodes, S. D., Malow, R. M., & Jolly, C. (2010). Community-based participatory research: A new approach and not-so-new approach to HIV/AIDS prevention, care and treatment. AIDS Education and Prevention, 22(3), 173–183.
Richardson, C. W. (2018). The Association for the Advancement of Sustainability in Higher Education (AASHE): SDG17 partnerships for the goals. In Approaches to SDG17 partnerships for the Sustainable Development Goals (SDGs). Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Richardson, C. W. (2019). Obstacles to implementation of the SDGs: Feelings over facts. In Implementing the 2030 agenda at higher education institutions: Challenges and responses. Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Rosenbloom, D. H., & Kravchuk, R. S. (2005). Public administration: Understanding management, politics, and law in the public sector (6th ed.). Singapore: McGraw-Hill.
Saenz, O. (2018). Alliance of networks for the environmental sustainability of higher education institutions in Ibero-America. In Approaches to SDG17 partnerships for the Sustainable Development Goals (SDGs). Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Saenz, O. (2019). Implementation of the Sustainable Development Goals (SDGs) in higher education institutions. In Implementing the 2030 agenda at higher education institutions. Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Schattle, H. (2010). Global citizenship in theory and practice. In The handbook of practice and research in study abroad. New York, NY: Routledge.
Sci-Tech Daresbury. (2024). What is a science park?. https://www.sci-techdaresbury.com/what-is-science-park/
Škokić, V., Jelić, P., & Jerković, I. (2025). The role and contribution of sustainable development goals as a transformative framework in higher education: A case study of the University of Split. World, 6(1), 22. https://doi.org/10.3390/world6010022
Tandon, R., & Chakrabarti, K. (2018). Partnering with higher education institutions for SDG17. In Approaches to SDG17 partnerships for the Sustainable Development Goals (SDGs). Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Tandon, R., & Pandey, P. (2019). Disciplines, professions and the Sustainable Development Goals (SDGs): Challenges in higher education in India. In Implementing the 2030 agenda at higher education institutions: Challenges and responses. Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Thammasat University. (2024). Thammasat University sustainability report 2023. https://sdgs.tu.ac.th/category/thammasatat-sustainability-report-2023/
Tilbury, D. (2019). Beyond snakes and ladders: Overcoming obstacles to the implementation of the SDGs in higher education institutions. In Implementing the 2030 agenda at higher education institutions: Challenges and responses. Barcelona: Global University Network for Innovation (GUNi).
Veugelers, W. (2010). The moral and the political in global citizenship: Appreciating differences in education. Paper presented at the Symposium on Moral and Democratic Education, 30 August–2 September, Israel.
Vidal, A., Nye, N., Walker, C., Manjarrez, C., Romanik, C., Corvington, P., Ferryman, K., Freiberg, S. & Kim, D. (2002). Lessons from the community outreach partnership center program. Washington: The Urban Institute. https://www.huduser.gov/portal/publications/pdf/lessons_learned.pdf
Vilalta, J. M., Betts, A., & Gomez, V. (2018). Higher education’s role in the 2030 agenda: The why and how of GUNi’s commitment to the SDGs. In: Sustainable Development Goals: Actors and Implementation. A Report from the International Conference (pp 2018–06). GUNi: Barcelona, Spain. https://www.acup.cat/es/publicacio/higher-educations-role-2030-agenda-why-and-how-gunis-commitment-sdgs
West Chester University. (2018). Outreach and partnerships. https://www.wcupa.edu/president/carnegie/outreachPartnerships.aspx
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 สมศักดิ์ สามัคคีธรรม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
