ยุทธวิธีในการเคลื่อนไหวทางสังคมของ “กลุ่มไม่เอาเขื่อนแก่งเสือเต้น”

บทคัดย่อ

ทรงชัย ทองปาน[1]

บทคัดย่อ

การเคลื่อนไหวทางสังคมของ “กลุ่มไม่เอาเขื่อนแก่งเสือเต้น” ที่ยาวนานกว่า 3 ทศวรรษ เป็นกรณีศึกษาที่ดีในการเรียนรู้และทำความเข้าใจการเคลื่อนไหวทางสังคม โดยเฉพาะในประเด็น “ยุทธวิธีที่ใช้ในการเคลื่อนไหว” ทั้งนี้เมื่อสามารถจำแนกยุทธวิธีได้เป็น 4 กลุ่ม ตามกรอบทฤษฎีการเคลื่อนไหวทางสังคม ได้แก่ (1) ยุทธวิธีตามช่องทางระบบการเมืองปกติ โดยการขัดขวางท้าทายระบบการเมืองปกติ และยุทธวิธีการใช้ความรุนแรง (2) ยุทธวิธีการใช้องค์กร และเครือข่ายในการเคลื่อนไหวด้วยการรวมกลุ่ม และการเข้าร่วมองค์กรเครือข่ายระดับภูมิภาค ระดับประเทศ และองค์กรเหนือชาติ (3) ยุทธวิธีทางวัฒนธรรมด้วยการรื้อฟื้น ปรับเปลี่ยน และประกอบสร้างอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม และ (4) ยุทธวิธีการเคลื่อนไหวด้วยอำนาจความรู้ ความจริงผ่านงานวิจัยชุมชน และการต่อสู้ด้วยวาทกรรม “ป่าสักทองผืนสุดท้าย”

ผลการศึกษาครั้งนี้สะท้อนให้เห็นว่า การเคลื่อนไหวทางสังคมที่ยาวนาน ยุทธวิธีในการเคลื่อนไหวทางสังคมมักมีความหลากหลาย มีการปรับปรุง เปลี่ยนแปลง และประกอบสร้างขึ้นใหม่ตามบริบททางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และวัฒนธรรมที่เปลี่ยนแปลงไป โดยยุทธวิธีตามช่องทางระบบการเมืองปกติยังคงถูกนำมาใช้อย่างต่อเนื่อง การสร้างเครือข่าย และการเคลื่อนไหวทางวัฒนธรรมด้วยการรื้อฟื้น การปรับเปลี่ยนและประกอบสร้างวัฒนธรรมขึ้นมาเพื่อใช้ในการเคลื่อนไหวได้ถูกนำมาใช้และมีพลังมากขึ้น ทำให้การนำเอาคำอธิบายยุทธวิธีในการเคลื่อนไหวทางสังคมตามกรอบแนวคิดทฤษฎีระดมทรัพยากรมาใช้ในการอธิบายยุทธวิธีในการเคลื่อนไหวเพียงอย่างเดียว ดูจะไม่เพียงพอ แต่จำเป็นต้องอาศัยคำอธิบายจากทฤษฎีอื่น ๆ ร่วมด้วย

คำสำคัญ:การเคลื่อนไหวทางสังคม, ยุทธวิธีการเคลื่อนไหวทางสังคม, เขื่อนแก่งเสือเต้น

[1] ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. ทรงชัย ทองปาน ภาควิชาภูมิศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์