การออกแบบสื่อวิดีทัศน์เพื่ออนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรม “รำโทน-นกพิทิด” ถ่ายทอดแก่กลุ่มเยาวชน

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาที่มาและลักษณะการรำโทน-นกพิทิด เพื่อออกแบบรูปแบบและเนื้อหาสื่อวิดีทัศน์รำโทน-นกพิทิด และเพื่อประเมินความสนใจของเยาวชนที่มีต่อสื่อวิดีทัศน์รำโทน-นกพิทิด โดยการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องและการสนทนากลุ่มกลุ่มชาวบ้านจำนวน 13 คน ผลการวิจัยพบว่า การรำโทน-นกพิทิดเป็นหนึ่งในการละเล่นพื้นบ้านของชาว ต.กรุงชิง อ.นบพิตำ จ.นครศรีธรรมราช ซึ่งได้รับอิทธิพลการแพร่กระจายทางวัฒนธรรมมาจากภาคกลางในสมัยจอมพลป.พิบูลสงคราม ที่อยู่ในช่วงศึกสงคราม การรำโทนจึงเกิดขึ้นเพื่อเป็นเครื่องบันเทิงเริงใจของชาวบ้านในภาวะบ้านเมืองมีความตึงเครียดเพราะสภาพการเมือง ลักษณะการรำโทนมีลักษณะการร้องประกอบท่ารำที่มีเนื้อเพลงสั้น ๆ สะท้อนสภาพแวดล้อมในท้องถิ่น ซึ่งจากการแพร่กระจายทางวัฒนธรรม ทำให้ลักษณะเพลงร้องและท่ารำมีความแตกต่างกันไปในแต่ละภูมิภาค อย่างไรก็ตาม ขณะนี้การรำโทนได้รับความนิยมน้อยลงทุกที เช่นเดียวกับที่ ต.กรุงชิง อ.นบพิตำ จ.นครศรีธรรมราช ซึ่งเรียกว่า รำโทน-นกพิทิด ด้วยเพราะมีเพลงเอก เป็นเพลงแสดงการเกี้ยวพาราสีของนกพิทิดหรือนกตระกูลนกฮูก จากนั้นคณะผู้วิจัยจึงได้ออกแบบสื่อวิดีทัศน์เพื่ออนุรักษ์รำโทน-นกพิทิด โดยนำเสนอในรูปแบบรายการสารคดีประเภทวัฒนธรรมและนำเสนอลักษณะเนื้อหาเกี่ยวกับการให้ข้อมูลประวัติการรำโทน เนื้อร้องและท่ารำของรำโทน-นกพิทิดใน ต.กรุงชิง สถานการณ์ในปัจจุบัน ปราชญ์ชาวบ้านกับการคาดหวังการอนุรักษ์การรำโทน-นกพิทิด ความคิดเห็นของเยาวชนต่อการรำโทน-นกพิทิด และการเชิญชวนให้หันมาอนุรักษ์การรำโทน-นกพิทิด และผลการประเมินความสนใจของเยาวชนผ่านสื่อดังกล่าวจากการสนทนากลุ่ม และเยาวชน 5 คน ซึ่งพบว่า เยาวชนให้ความสนใจสื่อวิดีทัศน์ ตระหนักถึงความสำคัญของการละเล่นพื้นบ้านรำโทน-นกพิทิด เข้าใจลักษณะการร้องและรำ ตลอดจนแสดงความต้องการให้จัดกิจกรรมอื่นๆ และเผยแพร่ทางสื่อวิดีทัศน์ในลักษณะเช่นนี้อีก