แนวทางการพัฒนาการค้าชายแดนไทยกับประเทศจีนตอนใต้ : กรณีศึกษาอำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการค้าชายแดนของผู้ประกอบการไทยที่ติดต่อค้าขายกับประเทศจีนตอนใต้ และปัญหาและอุปสรรคที่เกิดขึ้นระหว่างการค้าชายแดนไทยกับประเทศจีนตอนใต้ กลุ่มตัวอย่างในการศึกษาได้แก่ ผู้ประกอบการด้านการนำเข้าและส่งออกสินค้าที่ผ่านกระบวนการศุลกากร จากด่านการค้าชายแดนด้านอำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย และผู้มีประสบการณ์และมีส่วนเกี่ยวข้องต่อการค้าชายแดน ใช้เทคนิคการสุ่มตัวอย่างแบบลูกโซ่ (snowball sampling) โดยมีกลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ประกอบการด้านส่งออก 50 ราย ผู้ประกอบการด้านนำเข้า 50 ราย และผู้มีประสบการณ์และมีส่วนเกี่ยวข้องต่อการค้าชายแดน 10 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้เป็นแบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติการหาความถี่ ร้อยละค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานและการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบทางเดียว

ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบการค้าชายแดนของผู้ประกอบการทั้งด้านการส่งออกและการนำเข้ามีรูปแบบการค้าที่คล้ายคลึงกันโดยการดำเนินงานโครงการเกี่ยวกับการค้าชายแดนระหว่างไทยกับประเทศจีนตอนใต้ในภาพรวมยังคงพบปัญหาและอุปสรรคในด้านการส่งออกโดยเฉพาะ เรื่องขั้นตอนในการตรวจสอบสารพิษตกค้างที่มีระยะเวลานานและมีความซับซ้อน, การลอกเลียนแบบสินค้าไทย, การแข่งขันด้านราคาสินค้าในประเทศจีน, ระดับลำน้ำในแม่น้ำโขงที่เป็น อุปสรรคต่อการเดินเรือในฤดูแล้ง, การส่งเสริมการขายกับพ่อค้าคนกลางในจีน, การติดต่อสื่อสาร และการเก็บภาษีในประเทศจีน โดยสินค้าที่มักพบปัญหามากที่สุดคือผลไม้สดพบ ปัญหาด้านพิธีการศุลกากร ราคา และการส่งเสริมการตลาดในประเทศจีน ลำไยอบแห้งพบปัญหาคุณภาพสินค้า และสินค้าอุปโภคและบริโภคพบปัญหาด้านการขนส่งและการกระจายสินค้า ในขณะที่การนำเข้าสินค้าพบปัญหาด้านความเข้มงวดของเจ้าหน้าที่ในการตรวจเช็คสินค้า, ระดับการแข่งขันสินค้าภายในประเทศโดยเฉพาะการแข่งขันด้านราคาสินค้า, ต้นทุนการขนส่งสินค้า, การส่งเสริมการขาย, การสื่อสารที่เป็นภาษาอังกฤษ และด้านอื่นๆ พบปัญหาด้านมาตรฐานและระบบการชำระเงินของจีน โดยสินค้าประมงและปศุสัตว์มักพบปัญหาด้านพิธีการศุลกากร การขนส่ง และ การกระจายสินค้า และการส่งเสริมการตลาดไม้และไม้แปรรูปพบปัญหาในด้านสินค้า และการส่งเสริมการตลาด ส่วนแร่ธาตุพบปัญหาด้านราคา และการส่งเสริมการตลาดเช่นกัน

ดังนั้นประเด็นแนวทางการพัฒนาการค้าชายแดนไทยกับประเทศจีนตอนใต้จะต้องได้รับความร่วมมือทั้งในส่วนของภาครัฐ และหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการค้าชายแดน ตลอดจนผู้ประกอบการการค้าชายแดนในการแก้ไขปัญหาเพื่อการพัฒนาจังหวัดเชียงรายให้เป็นศูนย์กลางทางการค้า และการขนส่งที่สามารถเชื่อมโยงกับประเทศจีนตอนใต้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ