แนวทางการแก้ปัญหาหนี้สินภาคครัวเรือนของประชาชนในระดับฐานรากอย่างยั่งยืน

ผู้แต่ง

  • สุนทร คุณชัยมัง วิทยาลันวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยรังสิต
  • วีรบูรณ์ วิสารทสกุล วิทยาลัยพัฒนศาสตร์ ป๋วย อึ๊งภากรณ์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
  • อารีย์ คงแจ่ม มูลนิธิสัมมาชีพ

คำสำคัญ:

หนี้ครัวเรือน, ศูนย์จัดการกองทุนชุมชน, นวัตกรรมชุมชน, ความสามารถของชุมชนฐานราก

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาลักษณะของหนี้และความจำเป็นในการใช้จ่ายของครัวเรือนระดับฐานราก และ 2) ค้นหาปัจจัยความสำเร็จและการขับเคลื่อนการจัดการหนี้ครัวเรือน โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์เชิงลึก การจัดประชุมเชิงปฏิบัติการ และศึกษากรณีศึกษา

ผลการศึกษาพบว่ามีข้อค้นพบสำคัญ 2 ประการ ดังนี้ 1) สภาวะของหนี้ครัวเรือน เคลื่อนตัวในทางตรงกันข้ามกับหนี้ครัวเรือนในระดับมหภาค กล่าวคือ หนี้ครัวเรือนของประชาชนในระดับฐานราก มีสัดส่วนหนี้ต่อรายได้ครัวเรือนในอัตราที่เพิ่มขึ้น และศูนย์จัดการกองทุนชุมชน 3 ใน 4 ศูนย์ของกรณีศึกษา สามารถลดสัดส่วนหนี้ต่อรายได้ได้ต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศในปี พ.ศ. 2562 2) ปัจจัยความสำเร็จที่เกิดขึ้น เป็นผลมาจาก “กลไกขับเคลื่อนความสำเร็จ” 3 กลไก ได้แก่ (2.1) ความสามารถในการปฏิบัติการขององค์กรชุมชน ร่วมกับคำแนะนำจากกรมการพัฒนาชุมชน (2.2) การทำงานร่วมกันของสถาบันการเงินในชุมชนและศูนย์จัดการกองทุนชุมชน และ (2.3) กระบวนการทำงานที่นำเอาเรื่องเศรษฐกิจมาเกี่ยวข้องกับการจัดการหนี้ โดยมุ่งสื่อสารทำความเข้าใจต่อเรื่องหนี้และการใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน ที่ไม่สอดคล้องกับรายได้จากภาคเกษตรที่มีลักษณะเป็นฤดูกาลและผันผวน

และมีข้อเสนอ 2 ประการ ได้แก่ (1) ข้อเสนอในระดับปฏิบัติการ คือ ขยายพื้นที่การดำเนินโครงการศูนย์จัดการกองทุนชุมชนให้ครอบคลุมทั่วประเทศ (2) ข้อเสนอในระดับนโยบาย คือ ควรยกระดับวัตถุประสงค์จากการจัดการหนี้ครัวเรือน ไปสู่ “การแก้ปัญหาความยากจนและการสร้างเศรษฐกิจชุมชนในระดับฐานรากอย่างยั่งยืน”

Downloads

Download data is not yet available.

References

ชนาภิวัฒน์ ขันทะ และสุภาค์พรรณ ตั้งตรงไพโรจน์. (2564) หนี้ครัวเรือนไทยกับแนวทางแก้ไขให้ยั่งยืน.

วารสารศิลปศาสตร์และวิทยาการจัดการ, 8(1): 131-145

พลภัทร บุราคม. (2549) กระบวนทัศน์ใหม่ของการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจกับปัญหาด้านประสิทธิภาพ

ในการจัดสรรและการกระจายผลประโยชน์ของรายจ่ายสาธารณะของไทย.วารสารพัฒนบริหารศาสตร์ NIDA Development Journal, 46(2-4/2006), 19-56.

วีรบูรณ์ วิสารทสกุล และคณะ (2563) โครงการศึกษาความเป็นไปได้ในการพัฒนากลุ่มองค์กรฐานราก

เพื่อรองรับต่อการจัดการปัญหาความยากจนและความเหลื่อมล้ำ. เสนอ กรมการพัฒนาชุมชน,

สำนักงานศูนย์วิจัยและให้คำปรึกษาแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

Buchen, Teresa; Drometer, Marcus; Oesingmann, Katrin; Wollmershäuser, Timo (2016).

Managing Household Debt in Croatia, CESifo Forum, ISSN 2190-717X, ifo Institut –

Leibniz-Institut für Wirtschaftsforschung an der Universität München, München, Vol.

, Iss. 1, pp. 12-16

Cahn, E. (2000). No more throwaway people: the co-production imperative. Washington:

Essential Books.

International Monetary Fund. ( 2 0 1 2 ) . World Economic Outlook: Growth Resuming,

Dangers Remain. Washington: International Monetary Fund.

Johnson, C (2014). An Institutional theory of participatory budgeting, paper presented for

presentation at American Political Science Association Annual Meeting, August,28, 2014.

Olafsson Stefan. (2012). The Icelandic Way Out of the Crisis: Welfarism, redistribution

and austerity (Working paper). University of Liceland.

Ostrom, E. (1996). Crossing the Great Divide: Coproduction, Synergy, and Development. Word

Development, 24(6): 1073-1087

Saigaran, N. Karupiah, P., and Gopal, P. (2015). The capability approach: comparing

Amartya-Sen and Martha Nussbaum, USM international conference on social sciences (USM-ICOSS) 2015, 27th-28th August 2015.

Schumpeter, J. (1943). Capitalism, Socialism and Democracy. London and New York

Routledge

Souza, C. (2001). Participatory budgeting in Brazilian cities: limits and possibilities in building

democratic institutions. Environment & Urbanization, 13(1): 159-189

Yunus, Muhammad & Jolis, Alan. (1999). Banker to the Poor: The Autobiography of

Muhammad Yunus, Founder of Grameen Bank. Bangladesh: PublicAffairs.

Yunus, Muhammad. (2016). Grameen bank: the struggle of Dr. Muhammad Yunus.

Dhaka: Adorn Publication.

Zabai, Anna. (2017). Household debt: recent developments and challenges. Basel: Bank of International Settlements

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2022-12-27