การศึกษารูปแบบการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาขยะในชุมชนด้วยทุนทางสังคมของชุมชน กรณีศึกษา ชุมชนบางราวนก หมู่ 7 ตำบลมหาสวัสดิ์ อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี

บทคัดย่อ

การเร่งรัดการขยายตัวทางเศรษฐกิจด้วยการพัฒนาระบบการคมนาคม การขยายฐานการผลิตไปสู่ภูมิภาคได้ก่อให้เกิดปัญหาขยะกับชุมชน แต่อย่างไรก็ดียังมีบางชุมชนได้ลุกขึ้นมาแก้ไขปัญหาโดยใช้ทุนทางสังคมที่เกิดจากความสัมพันธ์ของคนในชุมชน เช่น ผู้นำ ภาคีการพัฒนามาเป็นเครื่องมือในการแก้ปัญหา ชุมชนบางราวนก หมู่ 7 ตำบลมหาสวัสดิ์ อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี เป็นชุมชนที่พบปัญหาขยะและจากสภาพปัญหาชาวชุมชนได้ลุกขึ้นมาแก้ไขโดยการใช้ทุนทางสังคมของชุมชน ด้วยเหตุนี้ผู้วิจัยจึงมีความสนใจศึกษารูปแบบการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาขยะด้วยทุนทางสังคมโดยวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการศึกษาพบว่าทุนทางสังคมที่นำมาใช้ขับเคลื่อนแก้ปัญหาระดับแรก คือทุนระดับบุคคล ได้แก่ผู้นำและแกนนำชุมชน เจ้าอาวาสวัดโคนอนมหาสวัสดิ์ ระดับที่สอง คือทุนระดับกลุ่มและองค์กรชุมชน ได้แก่ กลุ่มผู้นำ อาสาสมัครสาธารณสุขหมู่บ้าน กรรมการหมู่บ้าน อาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน อาสาสมัครสาธารณสุขในโรงเรียน อาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กลุ่มจิตอาสา โรงเรียนและวัดโคนอนมหาสวัสดิ์ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลมหาสวัสดิ์ ระดับที่สาม คือทุนทางสังคมระดับทรัพยากรธรรมชาติ ได้แก่คลองมหาสวัสดิ์ ระดับที่สี่ คือทุนทางสังคมระดับหน่วยงานและเครือข่าย ได้แก่สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอบางกรวย สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนตำบลมหาสวัสดิ์ สำหรับการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาขยะมีกระบวนการทำงานสำคัญ 3 ขั้นตอน 1.การสร้างความตระหนักให้กับประชาชนเห็นความสำคัญของปัญหาขยะ 2.การให้ความรู้เรื่องการคัดแยกขยะ 3.แกนนำร่วมมือกับหน่วยงานและตั้งกลุ่มธนาคารขยะเพื่อจัดการขยะให้เกิดความยั่งยืน