ประสบการณ์การย้ายถิ่นและความทรงจำของ อดีตแรงงานข้ามชาติไทยในแอฟริกา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาปัจจัยที่ทำให้แรงงานไทยตัดสินใจไปทำงานต่างประเทศ 2) ทำความเข้าใจว่าแรงงานไทยมีความทรงจำในการไปทำงานในแอฟริกาทั้งก่อนไป ระหว่างอยู่ หลังกลับคืนถิ่น และมีการปรับตัวระหว่างที่ใช้ชีวิตอยู่ที่แอฟริกา และ 3) เพื่อพิจารณาว่า ณ เวลาปัจจุบัน แรงงานไทยมีความทรงจำระหว่างที่ใช้ชีวิตอยู่ที่แอฟริกาอย่างไร โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกอดีตแรงงานชายจากจังหวัดลำปางที่มีประสบการณ์ไปทำงานในประเทศกาบอง คองโก แอฟริกาใต้ และลิเบีย ผ่านกรอบแนวคิดการอพยพย้ายถิ่นและความทรงจำ ผลการศึกษาพบว่ามี 2 ปัจจัยหลักที่ทำให้พวกเขาตัดสินใจไปทำงานที่ต่างประเทศ ปัจจัยแรกคือความต้องการยกสถานะทางเศรษฐกิจครัวเรือนและเป็นทุนการศึกษาให้ลูก ปัจจัยที่สองคือการสะสมทุนให้กับชีวิตของตนเองในอนาคต โดยส่วนใหญ่มีประสบการณ์ย้ายถิ่นทั้งในภูมิภาคและในประเทศ รวมถึงการไปเป็นแรงงานในต่างประเทศเช่นในตะวันออกกลางก่อนเดินทางไปทำงาน พวกเขายังมีความทรงจำเกี่ยวกับก่อนการย้ายถิ่นไปทำงานในแอฟริกาทั้งก่อนไป ระหว่างอยู่ และหลังกลับคืนถิ่น ซึ่งเป็นเรื่องราวการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น อาหารการกิน การใช้ภาษา หรือการปรับตัวในสภาพสังคมที่มีศาสนาและวัฒนธรรมที่มีความแตกต่างจากบ้านเกิด บางคนมีชีวิตทำงานในพื้นที่สมบุกสมบันกลางป่าลึกและทะเลทราย แรงงานข้ามชาติไทยโดยเฉพาะในลิเบียยังเล่าถึงเหตุการณ์เมื่อครั้งต้องหนีสงครามกลับบ้านเกิด บทความนี้ยังศึกษาชีวิตเกี่ยวกับการปรับตัวของพวกเขาในฐานะคนย้ายถิ่นกลับ โดยสนใจการรื้อฟื้นประสบการณ์ผ่านความทรงจำของปัจเจกที่สะท้อนถึงการสร้างความทรงจำร่วมกันผ่านเหตุการณ์และวัตถุในฐานะแหล่งความทรงจำที่ข้ามผ่านห้วงเวลาและสถานที่