พุทธจริยศาสตร์ : พันธสัญญาที่บุคคลพึงกระทำต่อกันในทิศ 6

บทคัดย่อ

เพื่อศึกษาและวิเคราะห์พุทธจริยศาสตร์เรื่องทิศ 6 ที่ส่งเสริมการทำความดีและหน้าที่ที่มนุษย์พึงปฏิบัติต่อกันในสังคม  การดำรงชีวิตของมนุษย์ต้องสัมพันธ์กับมนุษย์ด้วยกัน พุทธจริยศาสตร์คือ หลักการปฏิบัติต่อตนเองและคนอื่น เพราะมนุษย์เป็นสัตว์สังคมมีการอยู่ร่วมกัน มีการกระทำและมีความรู้สึกนึกคิดที่แตกต่างกัน หลักพุทธปรัชญาเกี่ยวกับสังคมในสิงคาลกสูตรว่าด้วยหลักทิศ 6 คือการกำหนดหน้าที่ความรับผิดชอบของบุคคลใน 6 กลุ่ม ซึ่งทุกคนต้องมีหน้าที่อันพึงปฏิบัติต่อผู้อื่นที่ตนเกี่ยวข้องด้วย ในขณะเดียวกันตนเองก็มีสิทธิได้รับการอนุเคราะห์จากผู้อื่นที่ตนเกี่ยวข้องด้วยเหมือนกัน เป็นการถ้อยทีถ้อยอาศัยกันและปฏิบัติต่อกันทุกฝ่าย เช่น มารดา บิดาปฏิบัติกับบุตร, ครูอาจารย์ปฏิบัติกับลูกศิษย์, สามีปฏิบัติกับภรรยา, มิตรสหายปฏิบัติกับมิตรสหาย, นายจ้างปฏิบัติกับลูกจ้าง, สมณะปฏิบัติกับประชาชน ดังนั้น พันธสัญญาที่บุคคลพึงกระทำต่อกันจึงเป็นพุทธจริยศาสตร์หรือความรับผิดชอบคือ ความตั้งใจปฏิบัติภารกิจหน้าที่ของตนด้วยความเต็มใจ ทั้งในหน้าที่โดยตรง เช่น เป็นบิดา มารดา  เป็นบุตรธิดา และเป็นสามีภรรยา เป็นต้น ทั้งนี้เพื่อรักษาพันธสัญญาและหน้าที่ก็จะส่งผลให้ตนเองและสังคมมีความสุข ความมั่นคงในชีวิต และความเจริญก้าวหน้ายิ่งขึ้นอีกด้วย