การกำกับดูแลกิจการอินเทอร์เน็ตในประเทศไทย

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์สองประการ คือ 1) เพื่อศึกษาพัฒนาการและหลักเกณฑ์กำกับดูแลธุรกิจการสื่อสารและระบบอินเทอร์เน็ตในประเทศไทย และ 2) เพื่อศึกษาบทบาทของหน่วยงานกำกับดูแลกิจการ (Regulator) ตลอดจนปัญหาและอุปสรรคต่อการพัฒนาอุตสาหกรรมอินเทอร์เน็ตในประเทศไทย โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากเอกสาร และการสัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้กำกับดูแล ผู้บริหารกิจการ และผู้ใช้บริการอินเทอร์เน็ต แล้วนำข้อมูลนั้นมาสังเคราะห์เนื้อหาตามวัตถุประสงค์ และแสดงผลในรูปของการบรรยายพรรณนาความ ผลของการศึกษาพบว่า 1) พัฒนาการอุตสาหกรรมและการก่อเกิดของหลักเกณฑ์การกำกับดูแลกิจการอินเทอร์เน็ตในประเทศไทยตั้งอยู่บนพื้นฐานที่รัฐต้องการพัฒนาประเทศให้สอดคล้องกับบริบทที่เปลี่ยนแปลงไปของเทคโนโลยีดิจิทัล ซึ่งเป็นฐานเศรษฐกิจใหม่ที่สำคัญในการพัฒนาประเทศไปสู่เศรษฐกิจสมัยใหม่ 2) บทบาทของหน่วยงานกำกับดูแลกิจการ กิจการอินเทอร์เน็ตในประเทศไทยมีรูปแบบของการกำกับที่เอื้อให้กลุ่มผลประโยชน์ ทำให้การกำกับดูแลกิจการในประเทศไทยมักจะก่อให้เกิดต้นทุนในการจัดสรรค่าเช่าทางเศรษฐกิจในกลุ่มผลประโยชน์ระหว่างผู้มีอำนาจอนุมัติกับผู้ขอใบอนุญาต และ 3) ปัญหาและอุปสรรคต่อการพัฒนาอุตสาหกรรมอินเทอร์เน็ตในประเทศไทย ได้แก่ นโยบายของรัฐบาลไม่สอดคล้องกับความต้องการของสังคม อัตราการเกิดของนวัตกรรมต่ำจากการใช้อินเทอร์เน็ต ใช้อินเทอร์เน็ตเพื่อการพัฒนาด้านการศึกษาและสาธารณสุขต่ำ รวมทั้งผู้ใช้อินเทอร์เน็ตในประเทศไทยไม่กล้าลงทุนทั้งที่อินเทอร์เน็ตมีต้นทุนธุรกรรมในการเริ่มต้นต่ำ ข้อเสนอแนะรัฐควรพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและบริการบรอดแบนด์ โดยส่งเสริมให้มีการแข่งขันในธุรกิจบริการบรอดแบนด์ บนพื้นฐานการแข่งขันเสรีและเป็นธรรม รวมถึงการเปิดกว้างทางเทคโนโลยี เพื่อก่อให้เกิดการลงทุนในโครงข่ายและขยายการให้บริการได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั่วถึง มีคุณภาพ ในราคาที่เหมาะสม