การพัฒนาสังคมด้วยหลักไตรสิกขา ของนักศึกษาชั้น ปีที่ 4 มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ มุ่งศึกษาการพัฒนาสังคมด้วยหลักไตรสิกขา คือ ศีล สมาธิ และปัญญา ว่าจะช่วยพัฒนาสังคมได้มากน้อยเดียงใด โดยมีวัตถุประสงค์คือ ๑) เพื่อศึกษาบทบาทการพัฒนาสังคมของพระนักศึกษา  ๒)ศึกษาหลักธรรมของพระพุทธศาสนาที่ใช้สำหรับพัฒนาสังคมคือ ศีลพัฒนา จิตพัฒนา และปัญญาพัฒนา และ ๓) เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อบทบาทในการพัฒนาสังคผลการวิจัยพบว่า 1.ศีลพัฒนา  คือการพัฒนาตนขั้นศีล ตั้งใจงดเว้นด้วยตนเอง (สัมปัตวิรัติ) สมาทาน คือการไปรับศีลจากพระภิกษุหรือสามเณรที่วัดใกล้บ้าน (สมาทานวิรัติ 2.จิตพัฒนา การฝึกอบรมจิตให้เจริญงอกงามด้วยคุณธรรม, ให้มีความเข้มแข็งมั่นคง, เบิกบานสงบสุข, 3. ปัญญาพัฒนา การพัฒนาตนให้มีความรู้ในวิชาการต่าง ๆ ทั้งทางโลกและทางธรรมการพัฒนาตนให้มีความรู้ตามหลักของพระพุทธศาสนามีอยู่ 3 วิธีคือ 1)จินตามยปัญญา การพัฒนาตนให้มีความรู้ด้วยการคาดคะเนหรืออนุมานตามหลักตรรกวิทยานิรนัย (deductive logic) และตรรกวิทยาอุปนัย (inductive logic) 2)สุตมยปัญญา การพัฒนาตนให้มีความรู้ด้วยการศึกษาเล่าเรียนตามที่รัฐบาลของแต่ละประเทศกำหนดให้เรียน 3)ภาวนามยปัญญา คือความรู้อันเกิดจากการฝึกอบรมและลงมือปฏิบัติจริง ในที่นี้หมายถึงการบำเพ็ญวิปัสสนา อันเป็นการศึกษาภาคปฏิบัติชั้นสูงของพระพุทธศาสนา ภาวนามยปัญญา ใช้กำจัดกิเลสอย่างละเอียดที่เรียกว่า อนุสัยและสังโยชน์ ซึ่งเป็นตะกอนใจหรือสนิมใจของมนุษย์ทุกคน การพัฒนาสังคมด้วยศีล 5 โดยเน้นให้เห็นความจำเป็นและความสำคัญของศีลแต่ละข้อ เพราะศีลคือหลักประกันความรุนแรงและความปลอดภัยของสังคมเป็นกฎหมายใจ ใครก็ตามที่ได้รับการพัฒนาด้วยปัญญาอย่างถูกต้อง ย่อมจะรู้สิ่งทั้งหลายทั้งปวงตามความเป็นจริง ทั้งในระดับโลกิยปัญญาและโลกุตตรปัญญา