พระสิริมังคลาจารย์จอมปราชญ์แห่งล้านนาผู้รจนามังคลัตถทีปนี

บทคัดย่อ

มังคลัตถทีปนี เป็นวรรณกรรมเรื่องเอกของพระสิริมังคลาจารย์ ได้รจนาเมื่อ พ.ศ. 2067  ได้แสดงถึงอัจฉริยภาพ ไหวพริบปฏิภาณ ความเป็นพหูสูต ความเป็นธรรมกถึก มีสัปปุริสธรรม มีอิทธิบาท มีปัญญาแตกฉาน ครบพร้อมทั้งศาสตร์ความรู้และศิลปะในการอธิบายหัวใจหลักของพระพุทธศาสนาคือความเข้าใจเชื่อชัดเรื่องกรรมและผลของกรรม คืออริยสัจ 4 ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญและจำเป็นที่สุดในการปฏิบัติธรรมสู่ความพ้นทุกข์ ด้วยการอธิบายความหมายของมงคล 38 โดยละเอียดด้วยภาษาไพเราะและสละสลวย มีจุดเด่นในการอธิบายธรรมะที่เข้าใจยากให้ผู้อ่านเข้าใจได้ง่ายโดยยกนิทานมาประกอบจำนวนมากถึง 247 เรื่องจากที่มีทั้งสิ้น 547 เรื่อง นิทานทุกเรื่องมีเนื้อหาที่ชี้ชัดตรงกันว่า ผู้ไม่ปฏิบัติตามมงคลข้อนี้จะได้รับโทษแบบนี้ ผู้ปฏิบัติตามมงคลข้อนี้จะได้รับอานิสงส์อย่างนี้ จะเห็นได้ว่ามงคลที่แท้จริงคือมงคลภายในที่เกิดจากการกระทำของเราเองไม่ใช่เกิดจากภายนอก ทำให้เห็นชัดเจนว่า ศาสนาพุทธเป็นศาสนาของเหตุและผล เป็นศาสนากรรมนิยม เป็นศาสนาแห่งการพึ่งตนที่แท้จริง หากเราอยากได้ผลดี เราก็ต้องสร้างเหตุปัจจัยที่ดี คือ คิดดีพูดดีทำดีย่อมได้รับผลดี แต่ถ้าเราอยากได้ผลดีแต่เราไม่ได้สร้างเหตุปัจจัยที่ดี คือเรายังคิดชั่วพูดชั่วทำชั่วอยู่ เราก็ย่อมจะได้รับสิ่งชั่วผลชั่วเท่านั้น