บทบาทและวิธีการรำหน้าพาทย์สำหรับพระนารายณ์ในการแสดงโขน

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทและวิธีการรำหน้าพาทย์ของพระนารายณ์ในการแสดงโขนโดยการศึกษาจากเอกสารทางวิชาการ การสัมภาษณ์ การสังเกตการณ์ การฝึกปฏิบัติจากศิลปินแห่งชาติ
ผู้เชี่ยวชาญทางด้านนาฏศิลป์ไทยโขนพระ วิทยาลัยนาฏศิลป สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรมผลการศึกษาพบว่าพระนารายณ์ปรากฏในวรรณกรรมการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์บทพระราชนิพนธ์
ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชรวมทั้งสิ้น 2 ตอนคือ ตอนอัญเชิญพระนารายณ์อวตาร
และตอนพระนารายณ์ปราบนนทกซึ่งในการแสดงบทบาทพระนารายณ์มีกระบวนการรำที่ใช้เฉพาะกับพระนารายณ์ในเพลงหน้าพาทย์ 3 เพลง ได้แก่ 1. ตระนารายณ์บรรทมสินธุ์ 2. กลมนารายณ์ และ 3. ตระนารายณ์
โดยผู้แสดงบทบาทพระนารายณ์นอกจากต้องรำได้อย่างถูกต้องตามแบบแผนทางนาฏศิลป์ไทยแล้วนั้นยังต้องศึกษาภูมิหลังของตัวละครเพื่อนำมาประกอบการแสดงจึงทำให้การแสดงบทบาทพระนารายณ์นั้นสมบูรณ์และน่าชมมากยิ่งขึ้นเนื่องจากพระนารายณ์เป็นตัวละครประเภทเทพเจ้าจึงมีการรำที่มีกระบวนท่าที่ใช้ทักษะทางด้านนาฏศิลป์ไทยเป็นหลักผู้แสดงต้องแม่นยำในท่ารำรวมถึงต้องศึกษาตัวละครให้แตกฉานเพื่อให้เข้าถึงตัวละครทำให้ผู้แสดงออกลีลาไปตามกระบวนท่ารำและสวมบทบาทเป็นพระนารายณ์ในการแสดงโขนได้อย่างถูกต้องงดงาม