นวัตกรรมการผลิตสบู่สมุนไพรส้มป่อยมนต์ เพื่อเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวม โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาความเชื่อและคุณค่าของสบู่สมุนไพรส้มป่อยมนต์ ในการเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมในวัฒนธรรมล้านนา 2. เพื่อศึกษากระบวนการผลิตผลิตภัณฑ์สมุนไพรส้มป่อยมนต์ โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน 3. เพื่อนำเสนอนวัตกรรมการผลิตสบู่สมุนไพรส้มป่อยมนต์ ในการเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวม โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์และสนทนากลุ่ม ผู้ให้ข้อมูลสำคัญได้แก่ แกนนำชุมชน เจ้าหน้าที่ภาครัฐ ภาคประชาชน และกลุ่มผู้ผลิตผลิตภัณฑ์ชุมชน จำนวน 20 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า ความเชื่อและคุณค่าของสบู่สมุนไพรส้มป่อยมนต์ มาจากการให้คุณค่าของส้มป่อย ที่มีความเชื่อกันว่าสามารถขจัดสิ่งชั่วร้ายและภัยอันตรายต่าง ๆ ของชาวล้านนา นำไปสู่การผลิตสบู่สมุนไพรส้มป่อยมนต์ เป็นนวัตกรรมที่สะท้อนความเชื่อและคุณค่าของส้มป่อยในวัฒนธรรมล้านนา ช่วยเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมทั้งกาย ใจ ปัญญา และสังคม กระบวนการผลิตผลิตภัณฑ์โดยการมีส่วนร่วมในครั้งนี้ ประกอบด้วย 4 ขั้นตอน ได้แก่ 1. การมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ 2. การมีส่วนร่วมในการดำเนินกิจกรรม 3. การมีส่วนร่วมในผลประโยชน์ และ 4. การมีส่วนร่วมในการประเมินผล ด้านนวัตกรรมการผลิต โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ดำเนินการผ่าน 3 ระยะสำคัญ ได้แก่ 1.ระยะประดิษฐ์ ชุมชนร่วมกันคิดค้นและพัฒนาสบู่ส้มป่อยมนต์ โดยต่อยอดจากภูมิปัญญาดั้งเดิม ผสมผสานแนวคิดทางวิทยาศาสตร์ และเพิ่มคุณค่าทางพุทธคุณผ่านการปลุกเสก เกิดเป็นนวัตกรรมที่แตกต่างจากสบู่ทั่วไป 2.ระยะพัฒนา ดำเนินการผลิตโดยแบ่งหน้าที่ตามความถนัดของชาวบ้าน และ 3. ระยะนำไปปฏิบัติ ทดลองใช้จริง ขยายตลาด ผ่านการตลาดออนไลน์และเครือข่ายศรัทธา ดำเนินการฝึกอบรมชุมชน ติดตามผล และปรับปรุงผลิตภัณฑ์ให้มีคุณภาพ